خلاصة:
موضوع مقاله، بررسی و تحلیل کارآمدی یا عدم کارآمدی و ترجیح نظریه‌های وظیفه گروانه، با تاکید بر دیدگاه راس یا غایت‌گراانه، با تاکید بر دیدگاه میل در مواقع مواجهه با تزاحم‌های اخلاقی است و بیان این مطلب که کدام یک متضمن ملاک و معیار خوبی یا بدی، درستی یا نادرستی اعمال و رفتارهای آدمی است. پرسش اصلی مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته این است که در مواجهه با تزاحم اخلاقی، توجه به تکلیف مهم‌تر است یا نتیجه عمل؟ دست یابی به معیاری ثابت و قطعی که بتواند بهترین نتیجه را در انجام افعال اخلاقی عائد فاعل کند، ضرورت انجام تحقیق را بیان می‌کند. یکی از اهداف مهم نوشتار حاضر بیان ناکارآمدی دو دیدگاه وظیفه‌گرایی و نتیجه‌گرایی در ارائه معیـار ارزشمندی افعال اخلاقی است. از داده‌های قابل توجه این مقاله، این است که همراهی نیت تقرب و کسب رضایت الهی در افعال انسان، هردو دیدگاه وظیفه گروانه و نتیجه گروانه را تعدیل و موجه می‌کند به گونه‌ای که برای رفع تزاحم و سنجش درستی و نادرستی اعمال، شایسته‌ترین و قاطع‌ترین معیار غیرقابل تزاحم به شمار می‌آید.
The subject of this paper is to examine and analyze the efficiency, or inefficiency, and the preference of functionalist theories, with an emphasis on Ross`s functionalism and Mill`s view in the field of ethical limitations. The authors have explained the standards for human deeds as being good or bad, right or wrong.
The main question of the paper, performed with a descriptive-analytic method, follows as: when meeting ethical limitations, what is preferred, noting duty or its consequence? Achieving a stable and definite ethical criterion leading to the best consequence has necessitated the study. One important goal in the paper lies in explaining the failure of functionalism and conseque in deciding a standard for measuring the value of ethical deeds. One significant finding in the paper lies in the fact that regarding human intention, proximity and divine satisfaction in human deeds will cause both theories to be acceptable, in such a way that, in order to eliminate the limitation and to measure the correctness and inaccuracy of the acts, it may be regarded as the most decisive criterion.
ملخص الجهاز:
وظیفه، غایت، قرب، راس، میل مقدمه موضوع مقاله، پژوهشی فلسفی در علم اخلاق می‌باشد، که پایه و اساس اخلاق هنجاری را شکل می‌دهد و مسئله مورد بحث مورد توجه و تقدم قرار گرفتن وظیفه یا نتیجه، در مواقع تزاحم است و هدف تحقیق حاضر که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای و نرم‌افزاری انجام گرفته، دست‌یابی به رهیافتی برای پاسخ‌گویی به این پرسش است که در مواقع تزاحم افعال اخلاقی نظریه وظیفه‌گرایانی مانند دیوید راس مقدم می‌شود یا نظریه نتیجه‌گرایانی مانند جان استوارت میل؟ یا راه سومی وجود دارد؟ تشخیص خوبی و بدی یا درستی و نادرستی افعال اخلاقی، به تکلیف از پیش تعیین‌شده بستگی دارد و مکلف موظف به انجام وظیفه است، یا تنها نتایج آن در حکم دخیل است و توجه به نتیجه اهمیت منحصربه‌فرد دارد؟ پیشینه بحث تزاحم، به افکار سقراط و افلاطون برمی‌گردد، افلاطون از زبان سقراط درباره دروغ و راست و این‌که میزان سود و ضرر جسمانی و روحی هریک چگونه است و کدام بر دیگری ترجیح دارد، سخن گفته و نتیجه را مقدم دانسته است.
نتیجه‌گرایی با تکیه بر دیدگاه جان استوارت میل/H2 نتیجه‌گرایی، ملاک اساسی و نهایی درست و نادرست را مبتنی بر ارزش‌هایی می‌داند که مقدم بر اخلاق است؛ بنابراین در این نظریه کیفیت یا ارزش اخلاقی اعمال، اشخاص و منش‌ها، وابسته به ارزش غیراخلاقی نسبی آن چیزی است که به‌وجود می‌آورد؛ یا خواهان ایجادش است؛ بنابراین، نتایج هر عمل تعیین‌کننده درستی و اعتبار حکم اخلاقی درباره آن عمل است؛ از این‌رو در نتیجه‌گرایی، توجه به نتیجه و پیامد عمل بر خود عمل رجحان دارد.
(
, 
, 
)
