خلاصة:
آیتالله حاج میرزا رضا کلباسی از علمای پرهیزگار، فقهای نامدار و واعظین برجسته و چهرهای شناخته شده در قرن سیزدهم هجری در اصفهان است. آنچه در این مقاله میخوانید، گزیدهای از کتاب ارزشمند دعوه الحسینیه است که نمونهای درخشان از نگرش تحلیلی به رویداد عاشورا را در حدود هفتاد سال پیش نشان میدهد. همین نگرش را در رساله راهنمای دین نیز میتوان دید که هر دو حاصل تقریر مرحوم پروفسور عبدالجواد فلاطوری در زمان تحصیل در حوزه علمیه مشهد و پیگیری ایشان برای چاپ و نشر است. شاید بتوان گفت که همین نوع نگرش در مرحوم فلاطوری اثر کرده است، به گونهای که هم ذهن او فعّال شده و هم ضرورت دعوت و تبلیغ دین را بیشتر و بهتر از روش سنتی گذشته احساس کرد، و او را برای معرفی نوین اسلام، به دیار فرنگ کشانید
ملخص الجهاز:
امام حسینعلیه السلام - که بزرگترین مظاهر حق و حقیقت و عالیترین نمونه خداشناسی و بالاترین درجه مسلمانی را واجد است، و اصولا مظهر تام و تمام و آیینه تمام نمای مصادیق قرآن است - چگونه میشود که از دستورات مندرجه آن عدول نماید؟ این امری است غیر ممکن و محال؛ چه یکی از علل پیشرفت و بزرگی هر پیشوا داشتن حسن ظن و خوب دانستن کلیه افراد جامعه است، زیرا چون خود او خیر محض و خوبی به تمام معنی است، نمیتواند وجود بد و بدی را تصور نماید و در اندیشه او این معنی راه ندارد.
بهترین وصفی که درباره آنها میتوان گفت، همان فرمایش خود امام حسینعلیهالسلام است که درباره آنها فرمود: ﴿قد استحوذ علیهم الشیطان﴾ (شیطان بر آنها چیره شده، قلوب آنها را احاطه نموده)؛ در مقابل دلایل محکم و براهین مسلم آن حضرت چه میتوانستند گفت؟ و مخصوصا با خطاب به چند نفر اخیر که به نام و نشان آنها را مخاطب فرمود، چه پاسخی بدهند و به چه عذری متعذر گردند؟ از ناچاری و برای این که پاسخی داده باشند، گفتند: «انا لا ندری ما تقول؛ انزل علی حکم بنی عمک، فانهم لن یروک الا ما تحب» (ما نمیفهمیم چه میگویی؛ به هر حال اینک متابعت عمر سعد کن، تا به آن چه خواهی برسی).