استیلای قراختاییان بر ماوراءالنهر و پیامدهای اجتماعی آن مقالة

قراختاییان به عنوان یک گروه نیمه صحراگرد در نیمه اول قرن ششم، از چین شمالی به ماوراءالنهر مهاجرت کردند و پس از شکست لشکریان سلطان سنجر سلجوقی، بر منطقه غلبه پیدا کردند. در این مقاله سعی می‌شود تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تبیین چگونگی فراهم آمدن زمینه های اجتماعی این رخداد و همچنین تعامل قراختاییان با اهالی ماوراءالنهر تا حدّ امکان به پیامدهای اجتماعی این واقعه وضوح بیشتری ببخشد. این مطالعه نشان می‌دهد که ناتوانی حکومت قراخانیان در حفظ روابط خود با طبقات اجتماعی و در پی آن آشفتگی اوضاع اجتماعی ماوراءالنهر، زمینه را برای غلبه قراختاییان بر لشگر سلجوقی فراهم ساخت. استیلای قراختاییان بر منطقه، به واسطة تفاوت فرهنگی و مذهبی‌شان با ساکنان منطقه، هم زمان با لگام گسیختگی ایلات قرلقِ منطقه، تأثیرات شگرفی در اوضاع اجتماعی منطقه داشت که از آن میان می­توان به ناامنی اجتماعی، آشفتگی سیاسی، نابودی آثار تمدنی و تغییر بافت جمعیتی منطقه اشاره کرد.