خلاصة:
توسعه اقتصادی ذهن بسیاری از نویسندگان و اندیشمندان ایران (اواخر دوره قاجار) را به خود مشغول داشته بود از جمله این نویسندگان علیمحمد خان کاشانی است که دو روزنامه ثریا و پرورش را برای پیشبرد اهدافش در مصر تاسیس نمود. و مقالات متعددی درباره توسعه اقتصادی به رشته تحریر درآورد. مسئله مقاله این است که علیمحمدخان کاشانی چه پیشنهادات و نظراتی را با توجه به شرایط زمانی و ساختار اجتماعی- اقتصادی ایران برای رفع مشکلات اقتصادی ارائه داده است؟ برای پاسخ به این مسئله از روش تحقیق تاریخی استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که کاشانی بر توسعه اقتصاد ملی تاکید می کند. با حمایت از صنایع ملی و استفاده از محصولات کارخانه های وطنی می توان از خروج سرمایه و نقدینه از کشور جلوگیری کرد. اگر سرمایه در عوض صدور به خارج در داخل خود کشور در فعالیت های اقتصادی و تولیدی به مصرف برسد بر ثروت ملی افزوده می شود و ملت ثروتمند و دولت قدرتمند می گردد.
Economic development had preoccupied the minds of many writers and intellectuals
in Iran (Qajar).one of them was Ali Mohammad Khan Kashani who established two
newspapers (soraya and parvaresh) in Egypt to advance his goals. He wrote numerous
articles on economic development. The question of the paper is, what kind of suggestions
and opinions kashani offered regarding the timing conditions and social-economic
structure of Iran to resolve economic problems. To answer this question historical research
method has been used. Results show that Kashani emphasized on the development of
the national economy. By supporting national industries and using homegrown products
factory would prevent outflow of capital and cash from the country. If capital consumes
in the economic and Manufacturing activities within country instead of export, national
wealth will increase, Which create wealthy nation and powerful state.
ملخص الجهاز:
»٢٢ کاشانی به خصوص قشــر ثروتمند کشــور را متوجه این نکته میکند که اگر تاریــخ اروپا و امریکا را نگاهی بیندازند خواهند دید که یکی از علل ترقی این ملل این است که ثروتمندان ، ملت و دولت را همراهی میکنند و از هزینه کردن ثروت خود در راه وطن دریغ ندارند: ای اغنیــای وطن اگر به تاریخ ترقی ملــل فرنک و امریکا نظر کنیم و به دقت مطالعه نماییم و خواهیم یافت که علل ترقی و سبب بلندی هریک از این ملل به واسطۀ همت و بذل توجه اغنیایشان شــد؛ یعنی هریک از اغنیا در آنچه ســبب ارتقای ملت بوده از صرف مال و نقود کوتاهی نکرده و از مایملک خویش مبلغی حق المقدور در راه پیشــرفت و تمدن عموم ملت با کمال فرح و انبساط عطا نموده اند.
٤١ کاشــانی بسیار امیدوار است که کشــورش به زودی به توسعه و ترقی دست یابد؛ کارخانه های صنعتی تأسیس شوند؛ دیگر سرمایه ای از ایران خارج نشود؛ مردم از منسوجات و مصنوعات وطن اســتفاده کنند و ملت و دولت از کالا و اجناس خارجی بینیاز شــوند؛ و ایران به سمت تمدن سیر کند.
»٤٢ هنگامی که خبر افتتاح شرکت اسلامیه و احداث کارخانۀ نساجی در اصفهان به کاشانی میرسد این امیدواری به پیشرفت کشور در وی چندین برابر میشود و با خوشحالی و مسرت تمام به حمایت از صنایع ملی و توســعۀ تجارت وطنی برمیخیزد و در جواب مکتوبی که از اصفهان به دســت وی رســیده بود، مینویســد: «اگر چنانچه در این دوره ابنای وطن عزیز به خیال ترقی و پیشرفت حال خویش افتادن یک عصر دوام کند ایران یکی از دول متمدنۀ متمولۀ عالم گردد، مانند ژاپون اسمش میانۀ دول غرب مقدس و مکرم شود.