مدل‌سازی تغییرات فضایی کاربری زمین و توسعه شهری با استفاده از مفهوم ماشین‌‌های سلولی مقالة

شناخت مکانیزم های رشد و توسعة شهرهای معاصر به سبب ماهیت غیر خطی و پیچیده شان از حیطة درک و تحلیل روش های سنتی مدل سازی خارج است. چرا که روش های سنتی عموما ایستا، خطی، و مبتنی بر تئوری سیستم های ساده (بالا به پائین، کل به جزء یا قیاسی) اند. از این رو برای مدل سازی سیستم های پیچیدة شهری ، کشف روش های جدید مدل سازی که پویا، غیر خطی، گسسته، و پایین به بالا یا جزء به کل (استقرایی) باشند، ضروری می نماید. پژوهش پیش رو سعی دارد به معرفی، تشریح، و به کار گرفتن یکی از تکنیک های متاخر، مطرح، و روزآمد این حوزه، یعنی مدل های مبتنی بپردازد. این مدل که در اینجا « ماشین های سلولی » بر مفهوم نوین برای درک قواعد فضایی دینامیک های رشد شهری به کار برده شده، از طریق تلفیق با ظرفیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی و نزدیکی به عنوان رهیافتی جدید در مدل سازی RS ذاتی با تصاویر ماهواره ای فضایی مطرح است. مدل مذکور توسعة زمین و گسترش تاریخی شهر را بر پایة نزدیکی به بزرگراه ها، دسترسی به امکانات حمل و نقل عمومی و خدمات، وضعیت کاربری های همجوار و... و بر اساس یک ساختار سلولی و شبکه ای 4 منظم دست کم از طریق داده های دو مقطع زمانی و با استفاده از روش های مدل سازی احتمالات و فرآیندهای تصادفی، شبیه سازی می کند. قواعد سادة فضایی در این مدل به رفتارهای پیچیده تعمیم می یابد تا از طریق بازتولید تجریدی این قواعد، جستجوی تاثیرات ترکیبی سیاست ها و اقدامات برنامه ریزانه، فعالیت های جامعه، رفتارهای فردی و دیگر محرک های توسعة شهری را برای برنامه ریزان فراهم آورد. با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک می توان متغیرهای موثر در تغییرات فرآیند توسعه را تعیین کرده و بدی ن ترتیب برآوردی از مکانیزم تغییرات مورد اشاره به دست آورد. در این پژوهش شهر سیرجان آزموده شده است؛ با این مدل روند توسعة شهر در دور ههای مختلف از سال 1320 تا 1383 از نظر کارآیی مکانیس مهای موثر بر رشد شهر و تغییرات کاربری زمین و اهمیت نقش عوامل تاثیرگذار بر آن بررسی شده است.