خلاصة:
گذار از دوره صنعت مبتنی بر شیوه تولید مادهـ پایه به دورة دانش مبتنی بر شیوه تولید دانشـ پایه منجر به تغییر پایههای اقتصاد در شهرها و شکلگیری اقتصاد دانش، در آستانه سده بیست و یکم شده است. اقتصاد دانش، که بر پایه تولید، توزیع، و استفاده از دانش و اطلاعات است و هدف آن تولید و عرضه خدمات بر پایه فعالیتهای مبتنی بر دانش است، فضاهای نوینی را در شهرها می طلبد که با فضاهای مورد نیاز شیوه تولید مادهـ پایه متفاوت است. شیوه تولید دانشـ پایه مکانهای دانش در شهرها را برای تبادل اندیشه و تبدیل اندیشه به فراوردهها، خدمات، و راه حلهای نوآورانه میطلبد. ایجاد مکانهای دانش فرایندی طولانی و پیچیده است و عوامل گوناگونی عملکرد آن را تحت تاثیر قرار میدهد. با وجود اهمیت این مکانها در شکلگیری و موفقیت اقتصاد دانشـ پایهــ به مثابه نیروی محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعیــ به ایجاد مکانهای دانش در پژوهش، برنامهریزی، و سیاستگذاری شهر تهران به صورت جدی توجه نشده است و عوامل اثرگذار بر عملکرد آنها کاووش نشده است. چنین نارساییای، به تمرکز هدف این مقاله بر کاووش و وارسی عوامل اثرگذار بر عملکرد مکانهای دانش در شهر تهران برای ایفای نقش در اقتصاد دانش، انجامیده است.در فرایند کار مقاله، برای دستیابی به هدف مقاله، با بهکارگیری روش پژوهش اسنادی و بازبینی سیتماتیک متون، پایههای نظری مرتبط با مکانهای دانش و عوامل اثرگذار بر عملکرد آنها ردیابی و بر پایه آن چارچوبی انگاشتی برای تحلیل عواملاثرگذار بر عملکرد مکانهای دانش پیشنهاد و در مورد مکانهای دانش شهر تهران به کارگرفته شده است. دادههای مورد نیاز با بهکارگیری روشمصاحبه نیمهساختاریافته با دستاندرکاران پارکهای علم و فناوری شهر تهران گردآوری و با روشتحلیل محتوای کیفی استنتاجی در چارچوب رهیافت پژوهشکیفی تحلیلشده است. نتیجة مقاله نشان میدهد که در تهران همسو با تلاشهای جهانی برای بهرهبرداری از فرصتهای اقتصاد دانش، کوششهایی برای توسعة فعالیتهای مبتنی بر دانش و فضاهای مورد نیاز این فعالیتها انجام شده است، که هرچند پراکندهاند و نمیتوان اینمکانها را همچون مکانهایدانش متاخر در نظر آورد؛ اما با تقویت زیرساختهای تولید دانش، همچون فرصت ردیابیشده در این مقاله و تغییر ماهیت فعالیت واحدهای مستقر در مکانهای دانش به فعالیتهای نوآورانه، افزایش ظرفیت نوآوری واحدها، تقویت روابط همکاری بین آنها، و تقویت چارچوب حقوقی پشتیبان فعالیتهای دانشـ پایه، به همراه تدارک بازار مرتبط با فراورده های نوآور زمینه بهبود عملکرد مکان های دانش و بهرهگیری از فرصتهای اقتصاد دانش در شهر تهران را فراهمکرد.