خلاصة:
با خروج آمریکا از برجام فضای جدیدی پیش روی سیاســت خارجی ایران قرار گرفته اســت . تطبیق پذیری با این فضای جدید به منظور پاسخگویی به تهدیدها و بهره برداری از فرصت های آن مهمترین ماموریت دستگاه دیپلماسی کشور است .
تقریبا بر همگان روشــن شده اســت که هدف ترامپ نه کنترل موضوع هســته ای ، فعالیت های منطقه ای و برنامه موشکی ایران که فراتر از آن تغییر در کلیت نظام و رفتار آن اســت . با وجود برجام و حقانیت کشــورمان ، ایران و جهان در یک طرف ماجرا ایستاده و آمریکای ترامپ در طرف دیگر.
دریافت تضمین برای حفظ برجام بهتر است شامل همه طرف های توافق شده و آن را به اروپایی ها محدود نکنیم .
ســه قدرت بزرگ اروپایی نشــان داده اند که در چارچوبی مســتقل از اتحادیه اروپا از گفتگو با آمریکا درباره کلیت مسائل ایران استقبال می کنند و در این زمینه انعطاف بیشتری به خرج می دهند.
باید فضای موجود و تفاوت آن با دوره قبلی تحریم ها را به خوبی درک کنیم . تا زمانی که ایران همکاری با ســایر اعضای برجام را از دست ندهد و مجددا ذیل فصل هفتم سازمان ملل قرار نگیرد، مشمول تحریم های همه جانبه جهانی نخواهد شد و تحریم های جدید، یک جانبه و صرفا آمریکایی خواهد بود.
یکی دیگر از مهمترین تفاوت های دوره فعلی تحریم ها با دوره قبلی ، تفاوت در نظام اتحادها و ائتلاف های فعلی و پیشین جهان است .
پیروزی یک جانبه گرایی آمریکایی به رهبری ترامپ نه تنها منطقه غرب آسیا را درگیر تنش ها و ناامنی های بیشتر می سازد بلکه بسیاری از دستاوردها و ارزش های بین الملل گرایی و چندجانبه گرایی را برای سال ها به محاق برده و در ساحت بین المللی ، منطق زور را جایگزین منطق همکاری خواهد کرد. تاکید بر این نکات می باید محور اصلی دیپلماسی سیاسی و رسانه ای جمهوری اسلامی ایران باشد. ترجیح شرق به اروپا و یا اعتماد به اروپا و رهاکردن پتانسیل های شرق به یک اندازه مخرب خواهد بود.
ملخص الجهاز:
مقدمه با کمترین تردیدی می توان حفظ برجام، مقابله با بازگشت و اثرگذاری تحریم ها و تأمین منافع اقتصادی ایران را مهمترین اهداف و اولویت های سیاست خارجی کشور در شرایط برجام بدون آمریکا قلمداد کرد.
در حالی که اتحادیه از جمله تغییرات بسیار مهم این توافق به حساب می آید که علاوه بر اینکه اروپا تمایل کمتری به گفتگو در مورد نواقص ادامه حیات آن را به شدت در معرض خطر قرار داده است، توسعه روابط و برجام و برنامه موشکی و منطقه ای ایران با آمریکا همکاری های بین المللی ایران رانیز در سایه بازگشت تحریم های ایالات متحده دارد، سه قدرت بزرگ اروپایی نشان داده اند که از وضعیت عادی خود خارج ساخته است.
این کشورها در چارچوب حفظ برجام به عنوان ابزاری برای مطالبه گری و حفظ اجماع جهانی برای اتحادیه اروپا و مکانیسم تصمیم گیری آن - که در مقابله با تحریم های آمریکا همچنان یکی از ضروریات شرایط جدید است.
این نکته روشن می سازد که اولا مادامی که سایر طرفهای توافق بر تعهد خود به برجام باقی بمانند حتی اگر شرکت های بزرگی آنها از ایران خارج شوند، همچنان راه برای کار با شرکت های متوسط و کوچک آنها وجود دارد؛ و ثانیا آمریکا برای اعمال همه جانبه و گسترده تحریم علیه ایران یا باید متوسل به مکانیسم شورای امنیت و اجماع جهانی شود و یا با تک تک کشورهای طرف تجاری ایران وارد مذاکره شده و از آنها بخواهد که حمایت و تعهد سیاسی خود را از برجام برداشته و شرکت های متوسط و کوچک خود را به تحریم ایران وادار نمایند.