خلاصة:
روایتشناسی تطبیقیتعلیمی یکی از جدیدترین زادههای مطالعات میانرشتهای است. در این شیوه با رویکرد تعلیمی، به بررسی تطبیقی روایتهای مشابه پرداخته میشود. یکی از درونمایههای نسبتاً پربسامد در ادبیات تعلیمی، اتهام و تبرئه است. در این جستار، نویسنده به روش تطبیقی، به مطالعه و بررسی هفت روایت از ادبیات جهان میپردازد که درونمایۀ آنها متکی بر اتهام و تبرئه است. این روایتها عبارتاند از: هیپولیت و فدر، نامادری شریر، سودابه و سیاوش، مائل و دختر اچائید، یوسف و زلیخا، پوران و لونا، پویی کائو و تاچی. سپس آموزههای تعلیمی رفتار قهرمان هر روایت استخراج شده، با دیگر روایتها مقایسه میشود تا به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که آیا آموزههای تعلیمی یا اصول اخلاقی نسبت به منطقۀ جغرافیایی و فرهنگ متفاوت است؟ در نهایت نتایج تحقیق، این فرض را تقویت میکند که تعالیم اخلاقی ارتباطی به منطقۀ جغرافیایی ندارد و اصول آن بین همۀ ادیان و اقوام مشترک است.
ملخص الجهاز:
اين روايـت هـا عبـارت انـد از: هيپوليت و فدر، نامادري شرير، سودابه و سياوش ، مائل و دختر اچائيد، يوسف و زليخا، پوران و لونا، پويي کائو و تاچي.
روايت نامادري شرير (از روايت هاي اقوام لاتيني) ماجرا اين چنين است که اربابي در شهري زندگي ميکند کـه پسـري دارد برومنـد و اهل ادبيات و پرهيزگار.
مائل و دختر اچائيد (از روايت هاي شمال اروپا) رونان (Ronan)، شاه لاينستر (Leinster)، پس از مرگ همسـرش بـا دختـر اچائيـد (Eochaid) شاه سرزمين دانسوريک (Dunseverick) که شاهزاده اي زيبـا اسـت ازدواج ميکند.
ـ وقتي لونا عاشق پوران ميشود و قصد ارتباط با او را دارد، پوران به او بياعتنـايي ميکند: هنگامي که او تمايلات نامادري را رد ميکند، زن از او نزد شاه شکايت مـيبـرد کـه «او در صدد اغواي من برآمده است »٨ (٢١ :٢٠١٢ ,Wilson).
جدول زير به مقايسۀ ويژگيهاي مشترک قهرمانان روايت ها ميپردازد: جدول (١) پسر پويي هيپوليت سياوش مائل يوسف پوران ارباب کائو رازداري/امانت داري * * * * * وفاداري * * * * * * پاکدامني * * * * * * * شجاعت * * * * تقوا/پرهيزگاري * * * * * * خوش نامي * * * * * * بخشندگي/گذشت * * * * هنرمندي/مهارت * * * دانايي * * * * عاقبت انديشي * * * صبر * * * * بر اين اساس ، عملکرد برخي قهرمانـان روايـت هـا آموزنـده تـر و پربـارتر از ديگـر روايت ها ميشود.