خلاصة:
گرشاسبنامه را همگان کتابی افسانهای و حماسی دانستهاند و بیشتر تحقیقات دربارة این زمینههاست اما ظرفیتهای این کتاب در بخش تعلیم آداب و رسوم شاهی و اخلاق نیک و بهخصوص اندرزهای بخش راه و روش کشورداری خطاب به شاه و آیین خدمتگزاری خطاب به مردم در آن پربسامد است. اینکه چرا اسدی در این داستان اسطورهای و افسانهای حماسی این همه اندرز و مباحث اخلاقی را گنجانده است، سؤالبرانگیز است. هدف این پژوهش شناسایی و دستهبندی اندرزهای اسدی دربارة آیین کشورداری برای یک حاکم و مردم و کارگزاران حکومت است. اسدی بنا بر رسم اندرزگویی و تبیین راه و روش سلوک شاهان، پندهای بسیاری را خطاب به شاهان گفته است. این اندرزها دربارة چهار رکن اصلی کشورداری؛ پادشاه، عدالت، رعیت و تدبیر است. همچنین روش انتخاب درباریان و صاحبان مشاغل مهم، چگونگی رفتار متقابل شاه و رعیت، بسط اندیشههای اخلاقی و تدبیر در کار سپاه هنگام صلح و جنگ از دیگر اندیشههای اوست. اندرزهای اسدی همگی اخلاقمحور هستند و در بخش خطاب به شاه و امیر به رعایت اخلاق دادگری و رادمردی شاه و رسیدگی به امور لشکر سخت توجه کرده است. بر اساس استخراج و تحلیل چنین اندیشهها و اندرزهایی در گرشاسبنامه، میتوان منظومة اخلاقی اسدی در سیاست مدن را به دست داد.
ملخص الجهاز:
تحليل انديشه ها و اندرزهاي اخلاقي گرشاسب نامۀ اسدي در موضوع سياستُ مدُن دکتر عليرضا شعبانلو- خديجه مرادي دکتر عبدالحسين فرزاد- دکتر غفار برجساز 1 چکيده گرشاسب نامه را همگان کتابي افسانه اي و حماسي دانسته اند و بيشـتر تحقيقـات دربـارة اين زمينه هاست اما ظرفيت هـاي ايـن کتـاب در بخـش تعلـيم آداب و رسـوم شـاهي و اخلاق نيک و به خصوص اندرزهاي بخش راه و روش کشـورداري خطـاب بـه شـاه و آيين خدمت گزاري خطاب به مردم در آن پربسـامد اسـت .
فارابي نيز بـراي تربيـت افـراد فضـايل نظـري، اخلاقـي و عملـي را لازم ميشمرد و بر اين است که امم و اهل مدينه را به افعال و اقوال فاضله عادت دهـد بـه - شکلي که نفوس و ارادة آنان متوجه اين گونه افعال و گفتار باشد و آن ها را به کار گيـرد (فارابي، ١٣٦٢: ٩٧) و اما رکن ديگر «تدبير منزل » است که در فلسفۀ مشـاء موضـوع آن نحوة ادارة منزل و مشارکت مرد با زن ، فرزند، بندگان و خدمتکاران بـراي تنظـيم امـور منزل است (ابن سينا، ١٣٦٠: ٦٩-٦٨) در باب سياست مُدُن بايد گفت به ايـن دليـل کـه آن يکي از ارکان مهم حکمت عملي و اساس ايـن پـژوهش اسـت پـس لازم اسـت بـا سياست مدن و ديدگاه اسدي در ادامه به طور مفصل آشنا شويم .
ميتوان چکيده اندرزهاي سياست مـدن اسـدي را در نمـودار زير خلاصه کرد: نمودار١: ارکان اصلي سياست مدن از ديدگاه اسدي طوسي (به تصویر صفحه رجوع شود) تدبير در کار مملکت و آيين کشورداري براي تمام افراد جامعه لازم است ؛ چه شاه و چه مردم ، هرکدام وظايف و حقوقي دارند که بايد پيش چشمشان باشد.