خلاصة:
وقف نهادی است که به واسطهی امامان و امامزادگان عظیم الشان بسیار مورد توجه شیعیان قرار گرفته است. در شیراز بارگاه شاهچراغ(ع) هم از جهت شخصیت احمد بن موسی(ع) و هم از جهت اینکه جزو بناهای تاریخی و مذهبی ایرانیان است، اهمیت بسیاری دارد و چون نگینی درخشان باعث جذب قلوب بسیاری از مردم و بانی وقفهای بی شماری در طول تاریخ شده است. این پژوهش، زندگی یکی از واقفان بزرگ این حرم، بانو تاشی خاتون، ملکهای از خاندان اینجو را مورد مطالعه قرارداده است. این بانو موقوفات زیادی ازجمله ساخت گنبدی عظیم و بارگاه شاهچراغ، ساخت مدرسه و زاویهای بزرگ در مجاورت آستان، بنا کردن کتابخانهای بزرگ و اهداء مجموعهای نفیس به آن، دستور به پیریحیی جمالی صوفی برای خوشنویسی قرآن و سپس وقف آن و وقف روستای میمند بر حرم مطهر را از خود به یادگار گذاشته است.
ملخص الجهاز:
این بانو موقوفات زیادی ازجمله ساخت گنبدی عظیم و بارگاه شاهچراغ، ساخت مدرسه و زاویهای بزرگ در مجاورت آستان، بنا کردن کتابخانهای بزرگ و اهداء مجموعهای نفیس به آن، دستور به پیریحیی جمالی صوفی برای خوشنویسی قرآن و سپس وقف آن و وقف روستای میمند بر حرم مطهر را از خود به یادگار گذاشته است .
(لیمبرت، 1386: 192) 4-2- اقدامات مذهبی تاشی خاتون وجود ملکه نیکوکار و با ایمانی چون تاشی خاتون مادر شاه ابواسحق و اردات او به آل علی و حضرت احمد بن موسی علیهالسلام (شاهچراغ) و بناهایی که بر این بقعه اضافه و وقف نمود، پیشرفت مذهب تشیع را در این قرن در شهر شیراز تأیید مینماید.
ابن بطوطه سیاح معروف که دو بار به شیراز آمده بود؛ مرتبهی اول در سنهی 727 و مرتبهی دوم در سنهی 748 در حیات همین خاتون و سلطنت پسرش شاه شیخ ابواسحاق بوده است؛ (جنید شیرازی، 1364: 335) در سفرنامهی خویش به توصیف کاملی از برنامههای تاشی خاتون در بقعهی شاهچراغ میپردازد: «خاتون شبهای دوشنبه را به زیارت این بقعه میآید در آن شب قضات و فقها و سادات شیراز نیز در آنجا میآیند.
(ابن بطوطه، 1348: 224-223) 4-4- درگذشت و مزار تاشی خاتون بنا بر روایات تاشی خاتون در 750 ق درگذشت؛ اما وفات وی ممکن است در این تاریخ صورت نگرفته باشد چرا که برخی تاریخ ساخت آرامگاهی که جهت خود کنار قبر احمد بن موسی(ع) ساخته بود را به سال 750 ه.