توحید ربوبی از دیدگاه صدرالمتالهین مقالة

مؤلف: محمدی پیرو، احمد ؛ فیاضی، غلامرضا ؛

معرفت فلسفی پاییز 1397 - شماره 61 ، الف (Ministry of Science/ISC (‎16 صفحة - من 9 إلی 24 )

الکلمات المفتاحية: توحید افعالی صدرالمتالهین توحید ربوبی ربوبیت تکوینی ربوبیت تشریعی ربوبی فعل ربوبیت ذات صفت حق تدبیر

خلاصة:

هدف از این تحقیق، ارائه تبیین دقیقی از اصل توحید ربوبی از دیدگاه صدرالمتالهین و تفاوت آن با اصطلاحات مشابه است. مسئله تحقیق، این است که ربوبیت الهی از حیث فلسفی چگونه تبیین می‌شود؟ برای بررسی این مسئله، ابتدا اقسام فعل الهی و تبیین روشنی از آنها به دست داده شده است. در ادامه، کیفیت فعل و تدبیر الهی با کیفیت صدور فعل از انسان مقایسه و تفاوت‌های آنها بیان گشته و برای تبیین حقیقت صفت ربوبیت، اقسام صفات الهی برشمرده و این صفت اضافی به قیومیت بازگردانده شده است. در نهایت، تفاوت توحید ربوبی با توحید افعالی نیز مورد مداقه قرار گرفته است. نتیجه تحقیق این است که در فعل الهی آنچه اصالتا در خارج تحقق می‌یابد همان ابداع و افاضه است که از حیثیات گوناگون آن مفاهیم مختلفی از جمله ربوبیت انتزاع می‌شود. این صفت اضافی بدون هیچ‌گونه ایجاد تغییر در ذات به اضافه قیومی حضرت حق بازمی‌گردد. توحید ربوبی یعنی تدبیر مخلوقات هم همان تدبیر الهی است، ولی در مرتبه پایین‌تر.

ملخص الجهاز:

پرسش اصلی تحقیق این است که ربوبیت از لحاظ فلسفی چگونه تبیین می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش به چند پرسش فرعی نیز پاسخ داده شده است: اقسام فعل الهی چیست؟ تفاوت توحید ربوبی با توحید افعالی در چیست؟ 1. بنابراین اگر بخواهیم بین این سخنان و آنچه تحت عنوان اقسام فعل الهی بیان شد جمع کنیم، باید بگوییم که آنچه اصالتاً در خارج تحقق می‌یابد، همان ابداع و افاضه است که امری واحد بوده و از حیثیات گوناگون آن مفاهیم مختلفی مانند ربوبیت، صناعت و تکوین انتزاع می‌شود. از این توضیحات درمی‌یابیم که بین فعل انسان و فعل الهی تفاوت‌های بسیاری وجود دارد؛ از جمله: یکی اینکه فعل اختیاری به معنای دقیق کلمه جز در واجب‌تعالی تحقق نمی‌یابد؛ زیرا انسان و نیز دیگر فاعل‌ها در افعال و حرکات خود به جهت تسخیری بودن آنها مضطرند. به نظر می‌رسد که صدرالمتألهين نیز بین آنها تفاوت قائل است؛ زیرا چنان‎که قبلاً نیز بیان شد، او ربوبیت و تدبیر را در عرض ابداع و دیگر افعال الهی قرار داده است. در این عبارت، مراد او از تأثیر که در عرض تدبیر قرار گرفته همان ایجاد است؛ زیرا در عبارت دیگری تأثیر و ایجاد را حقیقت واحدی می‌داند که عبارت است از اینکه فاعل خود ذات معلول را ـ درحالی‌که متعلق به خود فاعل و مرتبط با آن است‌ ـ افاده می‌کند؛ به‌گونه‌ای‌که به واسطه همین ارتباط، مبدأ انتزاع وجود از معلول و حمل موجود بر آن می‌شود (صدرالمتألهين، 1354، ص55).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول

الاشتراک

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول

الاشتراک