خلاصة:
باورها نقش برجسته‌ای در کیفیت زندگی زناشویی و روابط زوجین دارند. پژوهش حاضر با هدف هم سنجی تاثیر زوج‌درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب و درمان رابطه اجتماعی - هیجانی بر باورهای ارتباطی زوجین انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری 3 ماهه بود. جامعه پژوهش 108 زن و شوهر مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره آفتاب، زندگی و تفکر نوین شهرستان اردبیل در سال 1395 به دلیل تعارضات زناشویی بود. از میان مراجعه‌کنندگان به این مراکز 45 زن و شوهر (90 نفر) به‌صورت در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه گمارده شدند (هر گروه 30 نفر). گروه‌های آزمایشی 10 نشست درمانی 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. برای جمع‌آوری داده‌ها از سیاهه باورهای ارتباطی اپستین و ایدلسون 1981 استفاده شد. برآیندهای تحلیل واریانس اندازه‌گیری پی‌درپی نشان داد میان سه گروه در نمرات پس‌آزمون و پیگیری مولفه‌های مخالفت مخرب (F=6.13, P<0.05; F=6.24, P<0.05)، توقع ذهن‌خوانی(F=6.36, P<0.01; F=6.11, P<0.05)، عدم تغییرپذیری همسر (F=5.87, P<0.05; F=6.82, P<0.01)، کمال‌گرایی جنسی (F=6.41, P<0.05; F=6.33, P<0.05)،و تفاوت‌های جنسیتی (F=6.19, P<0.05; F=6.62, P<0.05)،و متغیر باورهای ارتباطی کلی (F=10.54, P<0.05; F=10.97, P<0.05)،تفاوت معنی‌داری وجود داشت. برآیندهای آزمون بنفرونی نشان داد که کاهش باورهای ارتباطی مخرب زوجین در گروه نظریه انتخاب (05/0>p) و گروه درمان رابطه اجتماعی - هیجانی (P<0.001) در هم سنجی با گروه کنترل در مراحل پس‌آزمون و پیگیری معنادار بود ولی تفاوت معنی‌داری میان تاثیر دو الگوی زوج‌درمانی مشاهده نگردید. همچنین برآیندها نشان‌دهنده تاثیر بیشتر درمان رابطه اجتماعی – هیجانی در هم سنجی با نظریه انتخاب بر باورهای ارتباطی زوجین بود. با توجه به افزایش مسئولیت‌پذیری و مهار درونی از راه نظریه انتخاب و تقویت فضاهای مبتنی بر برابری جنسیتی توسط درمان رابطه اجتماعی – هیجانی، می‌توان از این دو نوع مداخله برای کاهش باورهای ارتباطی مخرب زوجین استفاده نمود.
ملخص الجهاز:
برآیندهای آزمون بنفرونی نشان داد که کاهش باورهای ارتباطی مخرب زوجین در گروه نظریۀ انتخاب (05/0P) و گروه درمان رابطه اجتماعی - هیجانی (010/0P) در هم سنجی با گروه گواه در مراحل پس‌آزمون و پیگیری معنی‌دار بود ولی تفاوت معنی‌داری میان تأثیر دو الگوی زوج‌درمانی مشاهده نگردید.
با توجه به افزایش مسئولیت‌پذیری و مهار درونی از راه نظریۀ انتخاب و تقویت فضاهای مبتنی بر برابری جنسیتی توسط درمان رابطه اجتماعی – هیجانی، می‌توان از این دو نوع مداخله برای کاهش باورهای ارتباطی مخرب زوجین استفاده نمود .
Knudson-Martin & Huenergardt, 2010 با هدف مداخله در فرآیندهای اجتماعی مؤثر در برپایی روابط حمایتی متقابل زوجین، رویکرد درمان رابطه اجتماعی - هیجانی<FootNote No="45" Text=" socio-emotional Relationship Therapy"/> را طراحی کردند.
عدم تعادل قدرت بین همسران به روابط زناشویی صدمه می‌زند و به‌طور پیچیده‌ای با تجربه هیجانی، فرآیندهای ارتباطی زوج و بافت‌های فرهنگی اجتماعی مانند موضوع جنسیت مرتبط است (Knudson–Martin, Huenergardt, Lafontant, Bioshop, Schaeppers & Wells, 2015).
یر صفحه رجوع شود ) با توجه به جدول 1، میانگین متغیرهای باورهای ارتباطی در گروه‌های نظریۀ انتخاب و درمان رابطه اجتماعی - هیجانی در پس‌آزمون و مرحله پیگیری، نسبت به پیش‌آزمون کاهش‌یافته است.
نتایج آزمون واریانس با اندازه‌گیری مکرر در متغیرهای باورهای ارتباطی زوجین سه گروه نظریۀ انتخاب، درمان رابطه اجتماعی - هیجانی و کنترل در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری (به تصو.
همچنین درمان رابطه اجتماعی - هیجانی نیز بر متغیرهای باورهای ارتباطی زناشویی (باور به مخالفت مخرب، توقع ذهن‌خوانی، عدم تغییرپذیری همسر، کمال‌گرایی جنسی و تفاوت‌های جنسیتی) اثربخش بوده است.
(
, 
, 
)
