خلاصة:
با گسترش ادبیات حاکمیت شرکتی در سطح جهان، بانک‌ها و نظام‌های بانکی اقدام به تدوین چارچوب‌های حاکمیت شرکتی جهت اداره و مدیریت و کنترل ریسک‌های خود کرده‌اند. مدیریت و اداره بانک‌های اسلامی نیز با عنایت به تفاوت‌های ماهوی خود نیازمند اصول، ابزارها و لوازم متفاوتی می‌باشد. از این رو بایستی چارچوب نوین و مجزایی برای حاکمیت شرکتی در نظام بانکداری اسلامی صورت پذیرد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی چارچوب‌های ارائه شده برای حاکمیت شرکتی در نظام بانکی متعارف و اسلامی مورد تحلیل قرار گرفته و چارچوبی جدید برای حاکمیت شرکتی در نظام بانکداری اسلامی ایران ارائه می‌شود. چارچوب پیشنهادی مبتنی بر چهار اصل بنیادی عدالت، امانت، صداقت و رعایت (تطابق با اصول و مقررات شرع) می‌باشد. عمل به اصول چهارگانه مزبور در بانک‌ها باعث بهبود عملکرد آن‌ها و نزدیک‌تر شدن نظام بانکی به نظام بانکداری اسلامی به مفهوم واقعی آن می‌شود. از این‌رو، چارچوب پیشنهادی را می‌توان چارچوب حاکمیت شریعت در بانکداری اسلامی نامید.
Developing corporate governance structures in the world, banks and banking systems have arranged the corporate governance frameworks to manage and control their risks. Managing the Islamic banks also requires different principles, means and equipment due to their essential differences. Hence, a new and separate framework for corporate governance in the Islamic banking system should be made. Using, analytical method this paper seeks to analyze the presented frameworks of the corporate governance in the conventional and Islamic banking system, and provides a new framework for corporate governance in Iran's Islamic banking system. The proposed framework is based on four fundamental principles of justice, trust, integrity and observance. Acting upon these principles in the banks improves their performance and bring the banking system closer to Islamic banking system in its true sense. Hence, the proposed framework can be called the Shari'a framework for Islamic Banking.
ملخص الجهاز:
مدیریت و اداره بانک‌های اسلامی با عنایت به تفاوت‌های ماهوی خود نیازمند اصول، ابزارها و لوازم متفاوتی می‌باشد از این رو بایستی چارچوب نوین و مجزایی برای حاکمیت شرکتی در نظام بانکداری اسلامی صورت پذیرد.
هیات خدمات مالی اسلامی در گزارش خود اصول راهنمای حاکمیت شرکتی در موسسات بانکی اسلامی را به شرح زیر پیشنهاد می‌دهد: رویکرد کلی برای حاکمیت در موسسات خدمات مالی اسلامی حقوق صاحبان حساب سرمایه گذاری تطبیق با مقررات و اصول شریعت شفافیت گزارش گری مالی در رابطه با حساب‌های سرمایه گذاری (IFSB, 2006) پیشنهاد الگوی مؤثر در سیستم بانکداری ایران بسیاری از مشکلات موجود در نظام بانکداری موجود ایران ناشی از نبود نظام و چارچوب مطلوب حاکمیت شرکتی در بانکداری کشور و همچنین ابهامات موجود در موضوع و محدوده حقوق ذی نفعان بانک‌ها می‌باشد.
این مسئله طراحی یک چارچوب حاکمیت شرکتی مدرن و قابل قبول از نظر بین المللی و همچنین مبتنی بر اصول اسلامی که بتواند قابلیت اجرا داشته و با ویژگی‌های بومی ایران نیز همخوانی داشته باشد را اجتناب ناپذیر می‌کند.
همانگونه که در شکل 1 مشخص است اسناد بین المللی چارچوب و اصول اساسی حاکمیت شرکتی را در سطوح مختلف شرکت (OECD)، بانک (BIS) و بانک اسلامی (IFSB) معرفی کرده اند.
از طریق این چارچوب مشخص می‌شود هر یک از اصول، ساز و کارها، ارکان حاکمیت شرکتی و وظایف آن‌ها با چه اصول اسلامی مرتبط هستند و بایستی رعایت آن‌ها را مد نظر قرار دهند.
(
, 
, 
)
