تحلیل الگوهای فضایی- مکانی طبقه خلاق در شهرستان‌های ایران مقالة

نظریه‏ های جدید از طبقه خلاق به‌عنوان موتور محرکه‌ خلاقیت و به‌تبع آن رشد به‏ویژه رشد اقتصادی نام می‌برند. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از ادبیات نظری مربوط به طبقه خلاق، این مفهوم را در سطح شهرستان‌های ایران مورد سنجش قرار دهد و الگوهای فضایی حاکم بر انتخاب مکانی طبقه خلاق را با استفاده از روش‌های تحلیل فضایی بررسی کند. برای این منظور، از شاخص‌های خودهمبستگی فضایی در نرم‌افزار GIS استفاده‌ شده است. یافته‌های مقاله نشان از ناموزونی پراکندگی طبقه خلاق در ایران دارد. تهران به‏دلیل ایفای نقش پایتختی، در کنار نظام سیاسی تمرکزگرا و نظام اقتصادی شبه‏سرمایه‌داری رانتی در کشور، به مکانی برای جذب و انباشت طبقه خلاق ایران تبدیل شده است.

از ديدگاه خلاقيت شهري سؤال اساسي اين اسـت که «چرا برخي مکان ها (شهرها و مناطق ) براي افراد و فعاليت هاي جديـد و خـلاق نسـبت بـه ساير مکان جذاب تر هستند؟» و «عوامل اساسي مکاني براي جذب فعاليت ها و افـراد جديـد و خلاق کدام اند (٢٠١١:٢٤ ,Girard, Baycan, and Nijkamp) به عبارتيديگر مي توان گفـت که توجه به ابعاد محيطي و مکاني و خلاقيت طيف وسيعي از مطالعات را به وجـود آورده کـه در مفهوم شهر و منطقه خلاق نمـود يافتـه اسـت ( ;١٩٦٩ ,Jacobs. (Landry & Bianchini, 1995 نظريه پردازان اين حوزه با الهام از نظرياتي همچون نقش سرمايه انساني در رشد اقتصـادي ، نقش سرمايه انساني خلاق در به حرکت درآوردن چرخ هاي اقتصادي شهر و منطقه ( Clark et al, 2002; Florida 2002; Glaeser, Kolko, and Saiz 2001; Jacobs, 1969; Lucas, ٢٠١٢ ,Stolarick, Mellander, and Florida ;١٩٨٨)، نقش تنوع و سياست درهاي باز بـه روي مهاجرين در بهره وري اقتصادي (Jacobs, Jane ;٢٠٠٢ Florida ;٢٠١٣ ,Bellini et al 1961; Manacorda, Manning, and Wadsworth 2006; Putnam, 2007; Zachary, ٢٠٠٠)، نقش مداراگري و تساهل و تسامح در جذب انواع افراد و سبک هاي مختلف زنـدگي ، نقش امکانات و داراييهاي محلي در جذب افراد خلاق (٢٠١٢ ,Florida ;٢٠٠٧ ,Crane) و نقش صنايع خلاق در رشد اقتصادي (٢٠٠٨ ,UNCTAD) به نقش بي بديل خلاقيت بر رشـد شهري - منطقه اي به خصوص رشد اقتصادي آنها تأکيد کرده و از قرن ٢١ با عنوان قرن شـهرها، خلاقيت ها و ايده ها نام برده اند.