خلاصة:
بزرگان دین ما در طی قرون متمادی به ذکر ویژگی¬های نخبه و اخلاق نخبگی پرداخته¬اند و در این میان به ویژگی¬های نظیر: عبادت، علم و دانش، تفکّر و تعقّل، ولایت¬پذیری، حبّ الهی، تعهّد و مسئولیّت¬شناسی اجتماعی، معرفت و بصیرت، نقد و ارزیابی، عمل¬گرایی، عفّا و پاکدامنی، امر به معروف و نهی از منکر، عدل و عدالت، راستی و راست¬گویی، مبارزه با ظلم و ستم، ریاستیزی، تقوی و پرهیزگاری، نفی تقلید کورکورانه، ایثار و از خودگذشتگی و تواضع و فروتنی اشاره کرده¬اند. نگارندگان در این مقاله به مواردی اشاره کرده¬اند که در آثار و شخصیّت هر سه (ناصرخسرو، قشیری و هجویری) مشاهده می¬شوند و نمونه دارند. پژوهش حاضر با بهره¬مندی از روش کیفی که مبتنی بر گردآوری اطّلاعات از منابع کتابخانه¬ای است، با هدف پاسخ¬گویی به اصلی¬ترین سوال پژوهش، مبنی بر این¬که در راستای فرایند الگوسازی از نخبگان، چه ویژگی¬ها و خصوصیّات برجسته¬ای، مبیّن اخلاق نخبگی در متون اسلامی– ایرانی (در آثار ناصرخسرو، ابوالقاسم قشیری و علی جلّابی هجویری)، است، به انجام رسیده است.
ملخص الجهاز:
تبیین اخلاق نخبگی و الگوسازی از نخبگان بر مبنای متون اسلامی ایرانی با تکیه بر آثار ناصرخسرو، قشیری و هجویری حبیب اله گرگیچ حبیب جدیدالاسلامی قلعه نو چکیده بزرگان دین ما در طی قرون متمادی به ذکر ویژگیهای نخبه و اخلاق نخبگی پرداختهاند و در این میان به ویژگیهای نظیر: عبادت، علم و دانش، تفکر و تعقل، ولایتپذیری، حب الهی، تعهد و مسئولیتشناسی اجتماعی، معرفت و بصیرت، نقد و ارزیابی، عملگرایی، عفا و پاکدامنی، امر به معروف و نهی از منکر، عدل و عدالت، راستی و راستگویی، مبارزه با ظلم و ستم، ریاستیزی، تقوی و پرهیزگاری، نفی تقلید کورکورانه، ایثار و از خودگذشتگی و تواضع و فروتنی اشاره کردهاند.
در پژوهش حاضر، پژوهشگر ضمن آگاهی از جایگاه نخبگان در جامعه، برآن شده است با مبنا قرار دادن متونی اسلامی– ایرانی (مشتمل بر آثار ناصرخسرو ، ابوالقاسم قشیری و علی جلابی هجویری)، به تبیین اخلاق نخبگی و به تبع آن، الگوسازی از نخبگان، مبتنی بر آموزههای اسلامی، برای جامعۀ ایران اسلامی بپردازد.
از سویی دیگر، با توجه به اینکه پژوهشگر در پژوهش حاضر، از تلقی معمول در خصوص متون اسلامی خارج شده و با تعمیم دادن چنین تلقیای به برخی متون ادبی ایرانزمین که برگرفته شده از آموزههای احکام اسلام، مندرج در آثارناصرخسرو، ابوالقاسم قشیری و علی جلابی هجویری و قرآن و نهجالبلاغه میباشد، در صدد است الگوسازی از اخلاق نخبگی را بر مبنای چنین منابعی سامان دهد، لذا میتوان گفت این جنبه از پژوهش، دارای نوآوری بوده و بدیل میباشد.