خلاصة:
افغانستان ازجمله کشورهایی است که به دلیل بافتار قومی- مذهبی ناهمگن از زمینه مساعدی برای ایجاد بحران و تنشهای قومیمذهبی برخوردار است. تداوم بحران داخلی در جامعه افغان بهگونهای است که پس از خروج شوروی از این کشور، جنگهای داخلی پیدرپی، حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... آن را به طرز محسوسی تحت تاثیر قرار داده بهطوریکه این وضعیت در دوره پساجنگسرد نیز خود را در روابط این کشور با آمریکا نمایان ساخت. روابط بحرانی میان آمریکا و افغانستان پس از پیدایش، به دنبال حادثه یازدهم سپتامبر به اوج خود رسید بهگونهای که آمریکا با توسل به اقدام نظامی، رژیم طالبان در این کشور را که حامی تروریسم القاعده بود، ساقط نمود. ایالاتمتحده آمریکا و دولت نوظهور افغانستان پس از طالبان با همکاری در ایجاد حکومت مرکزی فراگیر در افغانستان درصدد کنترل و کاهش بحران امنیتی در این کشور برآمدند؛ البته اثرات این بحران به افغانستان محدود نماند و در سطح داخلی، منطقهای و جهانی نیز بروز یافت بهطوریکه ساختار متفاوتی را در عرصه روابط بینالملل ایجاد نموده است. همچنین متغیرهای سیستمی، بازیگری، بینبازیگری و وضعیتی متعددی در پیدایش، افزایش و کاهش بحران امنیتی میان آمریکا و افغانستان موثر بوده و اثرات پایداری را نیز از خود برجای گذاشته است. این نوشتار بر آن است تا با بهرهگیری از نظریه برچر، فرایند تحول بحران امنیتی در روابط آمریکا و افغانستان را تبیین نماید.
ملخص الجهاز:
ایالات متحده آمریکـا و دولـت نوظهـور افغانسـتان پـس از طالبان با همکاری در ایجـاد حکومـت مرکـزی فراگیـر در افغانسـتان درصـدد کنتـرل و کـاهش بحـران امنیتـی در ایـن کشـور برآمدند؛ البته اثرات این بحران به افغانستان محدود نماند و در سطح داخلی ، منطقـه ای و جهـانی نیـز بـروز یافـت بـه طـوری کـه ساختار متفاوتی را در عرصه روابط بین الملل ایجاد نموده است .
در این راستا، سؤال این پژوهش آن است که بحـران امنیتـی در روابـط آمریکـا و افغانسـتان چگونـه شکل گرفته و چه مراحلی را طی نموده است ؟ فرضیه در پاسخ بـه سـؤال آن اسـت کـه بحـران در روابـط افغانستان و آمریکا به دلیل اقدامات افراطی طالبان و حمایت آنـان از القاعـده پدیـدار گشـت و بـا حملـۀ آمریکا به این کشور آن هم پس از یازدهم سپتامبر بـه اوج خـود رسـید و بـا اتخـاذ سیاسـت هـای لیبرالـی ازسوی آمریکا و همکاری با دولت نوظهور افغانستان به منظور ایجاد نظم و امنیت در ایـن کشـور کـاهش یافت ؛ اما با ایجاد سازه هایی نوین در این کشور و سطوح منطقه ای و جهـانی ، اثـرات پایـداری را از خـود برجای گذاشت ؛ بنابراین این نوشتار بر آن است تا با بهره گیری از نظریه برچر، مراحـل بحـران امنیتـی در روابط آمریکا و افغانستان را از مرحله پیدایش تا تأثیراتی که در سطوح داخلی ، منطقه ای و بـین المللـی از خود برجای گذاشته ، موردبررسی قرار دهد.
Tamali on the Transition of Afghanistan to Democracy, Quarterly of Political and International Research Islamic Azad University, Mashhad Branch, Shahreza,, 2(5),115-134 (in Persian) Khalili, M.