خلاصة:
واکاوی شبهات وهابیان و دستهبندی و قالبریزی آنها میتواند به استخراج گونه شناختی و آگاهی به روش ایجاد شبهه توسط آنان بینجامد. نگاشته پیش رو میکوشد افزون بر ارائه این روشها، به راهکار نقد روشمند هر یک از گونههای شبههسازی بپردازد. استقراء شبههها و دستهبندی آنها نمایان میسازد وهابیان بیشتر از چهار روش فراگیر برای ایجاد شبهه استفاده میکنند که عبارتند از: احیاء شبهات منسوخ گذشته، استوار کردن شبهه بر مبنای غلط اعتقادی، بهره بردن از مغالطه، استفاده از روشی غیر علمی همانند اتهام همراه با تبلیغ.
ملخص الجهاز:
به عنوان مثال: شبهه تاسیس شیعه توسط یک یهودی به نام عبد الله بن سبا در کتاب «الانتصار» یحیی بن ابی الخیر سنی متوفای قرن ششم هجری آمده است او میگوید: «فبدعة التشیع أول من دعی إلیها عبد الله بن سبأ الیهودی»(العمرانی الیمنی، 1419ق، ج1: 7) این ادعا البته نه به این صراحت در کتب قدیمیتر اهل سنت هم مشاهده میشود.
( الطبری، 1409ق، ج3: 379؛ ابن الاثیر، 1385، ج3: 154) همین حرف را الهی ظهیر وهابی تکرار کرده و میگوید: «إن التشیع أوجده الیهود، وأسسوا أسسه، وأصلوا أصوله، وأرسو قواعده، ووضعوا عقائده ومعتقداته، بواسطة إبنهم البار عبد الله بن سبأ»(الهی ظهیر الباکستانی، 1406ق: 137) حمود التویجری(التویجری، 1414ق، ج1: 307) و محمد العثیمین(العثیمین، 1415ق: 161) و علمای دیگری از وهابیت نیز این حرف را تکرار کردهاند.
»(المغراوی، بیتا، ج7: 339) قالب منطقی شبههسازی روششناسانه وهابیت چنین است: مقدمه اول: بسیاری از عقاید شیعه و برخی از اهل سنت، مستنبط از روشهای عقلی(منطق، فلسفه و کلام) و شهودی است.
مقدمه دوم: بر اساس مبنای روششناسی وهابیت، که فقط روش شناسی نقلی معتبر است، عقاید مستنبط از روشهای عقلی و شهودی باطل است.
»( ابن عبدالوهاب، بیتا: 323) قالب منطقی شبهات معرفتشناسانه وهابی چنین است: مقدمه اول: برخی از اندیشه و عقاید شیعه مخالف با حدیث است.
»(السقاف، 1423ق: 27 و 23) قالب منطقی شبههسازی معناشناسانه (با توجه به مثال) چنین است: مقدمه اول: اندیشه و عقاید شیعه مخالف با ظاهر حدیث است.
(طوسی، 1326: 346) با این وجود یکی از روشهای متداول وهابیت در نقد شیعه و بسیاری از فرق اسلامی شبههسازی مغالطی است.