خلاصة:
مسائل مربوط به زیست پذیری روستاهای پیراکلانشهری با مفهوم زیست پذیری روستایی قابل تبیین نبوده و تحت یک شبکه ارتباطی و همپیوندی های روستا-شهری از شهرهای تحت نفوذ خود متاثر می گردد. پژوهش حاضر تبیین زیست پذیری روستاهای منطقه کلانشهری تهران(شهرستان ورامین) می باشد. روش این پژوهش اکتشافی-تبیینی بوده و سعی در تبیین نقش عوامل و نیروهای موثر در زیست پذیری روستاهای پیرامون کلانشهری در قالب عوامل درون روستایی و برون/فرا روستایی است. در این راستا،نخست بررسی نظریه ها و مدل مفهومی تحلیل ارائه گردید. بر این مبنا، ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی و گویه های آن تحت عنوان عوامل درون و برون روستایی از طریق فرا ترکیب گویه و دلفی شناسایی اولیه شدند. 19 گویه در قالب ابعاد چهارگانه برای مجموعه عوامل برون/فرا روستایی موثر در آشکارسازی وضعیت زیست پذیری روستاها و 116 گویه و 17 مولفه برای عوامل درونی زیست پذیری روستاهای پیرامون کلانشهر تهران شناسایی شد. در تدقیق و اکتشاف عوامل یاد شده از تحلیل عاملی اکتشافی بهره گیری شد و نتایج تایید 19 عوامل فرا روستایی و 81 گویه عوامل درون روستایی بود. جامعه آماری پژوهش راساکنین روستاهای پیرامون شهرورامین وشهرجوادآباد(دو نقطه شهری شهرستان ورامین) به تعداد 53،255 نفر وشهرهای مذکور و همچنین خبرگان، متخصصین،کارشناسان و مدیران محلی به تعداد 140 نفر تشکیل دادند. در نمونه گیری از ساکنین از نمونه گیری خوشه ای تصادفی استفاده شده و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران با پذیرش خطای 0.05 درصد به تعداد 682 نفر تعیین شده و به صورت سهمیه ای- طبقه ای بین مراکز توزیع گردید. از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و معادلات ساختاری جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. همچنین از نرم افزارهای lisrel وSPSS در تحلیل داده های آماری و نمایش فضایی داده ها استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل برون/فرا روستایی و عوامل درون روستایی در زیست پذیری روستاهای پیرامون کلانشهر تاثیر گذاشته و آن را تبیین می کنند لکن میزان تاثیر عوامل برون روستایی بیشتر از عوامل درون روستایی بود.
ملخص الجهاز:
منطقه کلانشهری به عنوان یکی از نظام های پیچیده شهری بوده و شامل کلانشهر و کانونهای جمعیتی با کیفیت زیست متفاوت در ساختارهای اقتصادی ، اجتماعی ، زیست محیطی، کالبدی - فضایی پیرامون خود میباشد که در این مناطق اجزا با شدت و ضعف با یکدیگر و همچنین شهر مرکزی در ارتباط روزمره داشته و سطوح متفاوتی از زیست - پذیری را ارائه میدهند.
جدول ١: عوامل درون روستایی در آشکارسازی وضعیت زیست پذیری روستاهای پیرامونی کلانشهر تهران و شهرستان ورامین ابعاد مولفه معرف رضایتمندی از سرانه فضاهای آموزشی ( مهد کودک ، مدارس ) رضایتمندی از کیفیت دسترسی دانش آموزان به مدارس آموزش عمومی رضایتمندی از کیفیت تجهیزات آموزشی مدارس رضایتمندی از کیفیت ساختمان های آموزشی مدارس کیفیت تدریس معلمان و اساتید (به تصویر صفحه مراجعه شود.
در جدول شماره (٥) یافته های مربوط به اشتراک استخراجی عوامل فراروستایی موثر در آشکارسازی وضعیت زیست پذیری روستاهای پیرامونی کلانشهرها با تاکید بر روستاهای شهرستان ورامین نشان داده شده است ؛ اشتراک استخراجی عوامل کلان ، بیانگر میزان تبیین واریانس عوامل فراروستایی میباشد.
)جدول١٠: آزمون کفایت نمونه گیری مربوط به عوامل عوامل درون روستایی موثر در آشکارسازی وضعیت زیست پذیری روستاهای پیرامونی کلانشهرها با تاکید بر روستاهای شهرستان ورامین (به تصویر صفحه مراجعه شود.
٣-بررسی میزان تاثیر عوامل درونی و بیرونی بر زیست پذیری روستاهای پیرامون کلانشهر تهران(شهرستان ورامین ) در این بخش از پژوهش ، با استفاده از معادلات ساختاری تاثیر دو دسته از عوامل درون روستایی و برون /فراروستایی که ماهیت ناحیه ای ملی دارند، مورد بررسی قرار گرفت .