شبهه شناسی «لعن» در زیارت عاشورا مقالة

زیارت عاشورا جزء زیارات مشهور و مجرّب است که علمای بزرگ شیعه در قرون متمادی بر آن تاکید نموده‌اند. یکی از مهمترین بخش‌های زیارت عاشورا، لعن بر دشمنان اهل بیت است که موجب خرده‌گیری و طرح شبهه معاندان و منافقان گردیده است. آنان مدعی هستند متن زیارت عاشورا که مشتمل بر لعن‌های متعدد و بخصوص لعن خلفا می‌باشد با قرآن کریم و سیره پیامبر و اهل بیت منافات دارد. در این پژوهش که از نوع تاریخی است در مرحله گردآوری، به روش کتابخانه‌ای و در مرحله تبیین به شیوه توصیفی- تحلیلی، جایگاه «لعن» و «سبّ» در قرآن و سیره پیامبر و اهل بیت مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اولا در هیچ فرازی از زیارت عاشورا، نامی از خلفا برده نشده است؛ ثانیا آنچه در قرآن کریم و سیره معصومین نهی شده، سبّ است و هیچ موردی وجود ندارد که از لعن شیطان، کفار، اهل کتاب، منافقین و برخی مسلمانان (و حتی برخی صحابه) که مرتکب کارهای خلاف شرع شده‌اند، نهی شده باشد.

یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اولا در هیچ فرازی از زیارت عاشورا، نامی از خلفا برده نشده است؛ ثانیا آنچه در قرآن کریم و سیره معصومین( نهی شده، سب است و هیچ موردی وجود ندارد که از لعن شیطان، کفار، اهل کتاب، منافقین و برخی مسلمانان (و حتی برخی صحابه) که مرتکب کارهای خلاف شرع شده‌اند، نهی شده باشد. در کامل‌الزیارات که از لحاظ تاریخ جمع‌آوری، به «مصباح المتجهد» شیخ طوسی تقدم دارد، به لعن دشمنان آل‌محمد( و لعن یزید، ابن‌زیاد،آل‌مروان و آل‌امیه تصریح شده و اشاره‌ای به اشخاص دیگر وجود ندارد و این با لعن مندرج در مفاتیح‌الجنان منطبق نیست … علامه عسکری این متن را برای ایجاد وحدت بین مسلمین، بر متن مندرج در مفاتیح ـ به نقل از مصباح ـ ترجیح داده است و حتی معتقد بود این فقره مورد اختلاف، در نسخه‌های قدیمی مصباح هم دیده نمی‌شود. تبصره‌ای دیگر: علاوه بر بازتاب منفی ایجاد عناد، تبصره‌ی دیگری هم وجود دارد؛ آن تبصره این است که اگر سب و یا حتی لعن صریح و با ذکر نام و نشان باعث شود که فضایی هیجانی ایجاد شده و در نتیجه جاهلان قاصر نتوانند به خوبی حق را بشناسند، استفاده از چنین روشی پسندیده و راجح نیست.