خلاصة:
روابط سیاسی ایران و سوریه به عنوان دو کشور راهبردی در خاورمیانه، حداقل پیشینه ای به بلندای عمر انقلاب اسلامی ایران دارد. از زمان پیروزی انقلاب تاکنون، پژوهش های بسیاری درباره ی تعاملات این دو کشور انجام شده است. این تعاملات و مناسبات با شکل گیری بهار عربی و تشدید بحران در سوریه به اوج رسیده و پرسشی با مضمون «دلایل حمایت ایران از محور مقاومت در بحران سوریه چیست؟» ایجاد کرده است. به نظر می رسد ایران در گام نخست، به دنبال اهداف ایدئولوژیک و مذهبی و سپس در پی حفظ منافع ملی خویش باشد. این پژوهش به دنبال واکاوی دقیق و کاربردی اهداف و رویکردهای ایران در حمایت از «محور مقاومت» در قبال بحران سوریه است و در نظر دارد، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به این هدف دست یازد. بررسی های پژوهش نشان می دهد جمهوری اسلامی ایران با ایجاد توازن بین عناصر آرمان گرایی و واقع گرایی و با تلفیق دو رویکرد ایده آلیسم و رئالیسم، به دنبال حفظ محور مقاومت اسلامی، کاهش نفوذ امریکا و اسرائیل در منطقه، مشارکت فعال در تثبیت نظم های سیاسی- امنیتی خاورمیانه و سرانجام، دفاع از امنیت منافع ملی است.
ملخص الجهاز:
با توجه به مطالب طرحشده، به نظر میرسد رویکرد ایران دربارهی بحران سوریه، به دو دلیل مبتنی بر تعامل با جامعهی جهانی به منظور حل بحران و اصل قرار دادن خواست مردم سوریه در تعیین ساختار آیندهی نظام سیاسی این کشور باشد: نخست، به دلیل وقوع چرخهی گفتمانی مورد انتظار در دولت و حاکمیت نوعی از آرمانگرایی واقعنگر بر سیاست خارجی ایران و دوم، به دلیل تقویت بعد واقعگرایی به منظور ایجاد توازن و تعادل بین عناصر آرمانگرایی و واقعگرایی.
این امر موجب شد موافقتنامههای سیاسی، اقتصادی و نظامی بین دو کشور ایجاد شود که البته با مخالفتهای گستردهی اعراب روبهرو شد و بدین ترتیب، سوریه به مسئلهای امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران تبدیل میشود، زیرا با وضعیت کنونی منطقه و اتحاد کشورهای عربی با غرب، که موجب نفوذ سرمایهداری غرب در خاورمیانه شده است، سوریه با حمایت ایران همچنان میتواند سدی محکم در برابر لیبرال دموکراسی غرب باشد و این مسئله، یکی از مسائل اساسی سیاست خارجی ایران و همچنین یکی از ارکان ساختار امنیتی ایران در خاورمیانه به شمار میرود.
جمهوری اسلامی ایران با تلفیق و ترکیب اهداف آرمانگرایانه و واقعگرایانه، از سویی به دنبال آن است که شرایط لازم برای حفظ محور مقاومت و تثبیت حلقهی ارتباطی با حزبالله لبنان و زمینهی تضعیف نظام غاصب اسرائیل را فراهم سازد و از سوی دیگر، درصدد تثبیت نظم سیاسی- امنیتی خاورمیانه و افزایش قدرت خود در منطقه و دفاع از امنیت منافع ملی خویش است؛ به بیان دیگر، باید گفت ایران در عین حال که اهداف ایدئولوژیکی را مبنای حمایت از دولت اسد قرار داده است، به دنبال تقویت بعد واقعگرایی به منظور ایجاد توازن و تعادل بین عناصر آرمانگرایی و واقعگرایی است.