خلاصة:
آمریکای لاتین دیرزمانی است که توجه قدرتهای بزرگ را به خود جلب کرده است، چه از حیث نظامی آن ـ که جذابیت بالایی برای اتحاد جماهیر شوروی داشت ـ و چه از حیث سیاسی ـ که مورد رصد و پایش دقیق ایالاتمتحده امریکا بوده است ـ و چه از حیث اقتصادی، که قدرت چالشگر چین را به مرزهای ایالاتمتحده امریکا رسانده است، در میان درگیری این ابرقدرتها، اتحادیه بولیواری مردم آمریکای لاتین موسوم به اتحادیه آلبا- که اکنون بیش از یک دهه سابقه حیات دارد- فرصتی بالقوه برای جمهوری اسلامی ایران است تا بتواند با استفاده از ظرفیتهای موجود فیمابین، عمق راهبردی خود را تا مرزهای ایالاتمتحده امریکا نزدیک سازد، از سوی دیگر در این مقاله بر آن هستیم علاوه بر بررسی فرصتهای پیش رو اعضای اتحادیه آلبا، به بررسی چشماندازهای مختلف روابط ایران و اتحادیه پرداخته شود.
ملخص الجهاز:
بیان مسئله اتحادیه آلبا (اتحادیه بولیواری برای مردم آمریکای ما)<FootNote No="2" Text="- Bolivarian Alliance for the Peoples of Our America (ALBA)"/> بهعنوان یک مدل همگرایی<FootNote No="3" Text="- همگرایی فرایندی است که طی آن افراد و اعضای یک واحد اجتماعی یا سیاسی بهطور داوطلبانه از اعمال اقتدار کامل خود صرفنظر میکنند تا در پرتو آن بتوانند بهاهداف مشترکی برسند، هدف اصلی همگرایی این است که بهافزایش رفاه از طریق تجارت بپردازد و از طریق تخصیص منابع بر اساس مکانیزم بازار، بهدنبال بهینهسازی و رفاه باشد، تحرک رایگان چهار عامل اصلی (کالا، سرمایه، نیروی کار و خدمات) باید برای همگرایی کامل اقتصادی بهدستآمده باشد، تحرک این عوامل، باعث از بین بردن تبعیض در بازارهای همگرا و استفاده از سیاستهای مشترک و اقدامات مشترک برای کمک به کشورهای ثالث است، به همین دلیل بازارها و شرکتها، اصلیترین ابزار برای تحقق اهداف همگرایی است و هر کشوری بر اساس مزیت نسبی خود در تولید، بخشی از نیاز دیگر کشورها را تأمین میکند.
برای سالهای بسیاری، سیاستهای لیبرالی منجر به افزایش نابرابری در میان فقرا، کارگران و مردم آمریکای لاتین شده بود که از نتایج آن میتوان بهرشد افکار چپ بعد از جنگ جهانی دوم، رویکارآمدن دولتهای سوسیالیستی بعد از جنگ سرد و استکبارستیزی دوران جدید اشاره کرد، توافقنامه آلبا با چشمانداز تقویت مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود و حاکمیت، با ارائه یک مدل جایگزین که مخالف سیاستهای غالب اقتصادی جهانی باشد پیشنهاد شد(Bolivarian Alliance for the Peoples of Our America, 2004)، بنابراین هدف آلبا بهعنوان نقشه راه مشترک، رسیدن به رشد و توسعهی یکپارچه از طریق فرایند همگرایی منطقهای میباشد.