بررسی هستی شناسیِ عرفانی از منظر نجم الدین رازی و عزیز نسفی مقالة

هستی­شناسی از مهم­ترین مباحث عرفان اسلامی است که با نظری شدن عرفان توسط ابن­عربی، بیش از پیش مورد توجه متصوفه و عرفا قرار گرفته است. نجم­الدین رازی و عزیز نسفی از عرفای بزرگ قرن هفتم و منسوب به فرقة کبرویه بوده­اند؛ با این تفاوت که نسفی تحت تأثیر آرای ابن­عربی نیز بوده است. رازی به پیروی از مکتب کبرویه، هستی را براساس عالم امر و خلق یا ملک و ملکوت تقسیم می­کند. در مبانی فکری او دربارة هستی توجه به نور، زوجیت در عالم و وحدت وجود دیده می­شود. از سوی دیگر، نسفی ضمن اشاره به این دو عالم، جبروت را به آن افزوده و در هستی­شناسی خویش، به تقسیمات سه­گانه­ای قائل شده؛علاوه بر این به تفصیل مباحث وحدت وجود را بیان نموده است. در میان اقوال این دو، توجه به تجلی و اهمیت انسان در عالم مشترک است. این پژوهش بر آن است که به شیوة توصیفی- مقایسه­ای، به بررسی شباهت­ها و اختلافات آرای این دو و مبانی آن در باب هستی­شناسی بپردازد.