خلاصة:
تأثیرپذیری هنرمند از تحولات اجتماعی موجب تحول در هنر اوست. یکی از دورههای تاریخی ـ اجتماعی خاص ایران که هنر و هنرمندان تحت تأثیر آن قرار گرفتند، زمان وقوع جنگهای جهانی اول و دوم است. همزمانی قحطی و فقر ناشی از این جنگها با کودکی و نوجوانی حسین بهزاد، نگارگر معاصر، سبب شد این هنرمند از اوضاع اجتماعی زمان خود بهشدت متأثر شود. این مقاله با هدف شناخت چگونگی بازتاب وقایع اجتماعی در آثار بهزاد، به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و با مطالعات کتابخانهای، ضمن تحلیل و تفسیر مضمون و ساختار بصری آثار هنرمند، این پرسش را دارد که تحولات اجتماعی مؤثر بر زندگی بهزاد چگونه در آثار وی بازتاب یافته است؟ در این مقاله سعی شده زندگی و آثار وی در مضمون و ساختار بر مبنای رویکرد بازتاب تحلیل شود. یافتهها نشان دادند که وقایع اجتماعی در مضمون و با نوآوری فنّی هنرمند در ساختار بصری آثار، بهروشنی بازتاب یافتهاند.
ملخص الجهاز:
ش )، هنرمنـد نگارگـر معاصـر ايـران ، نمونـۀ بـارزي از هنرمندانــي اســت کــه به دليــل شــرايط حــاد و تلــخ زندگــي به خصــوص در دورٔە کودکــي و جوانــي و نيــز همزمانــي ايــن دوران بــا تحــولات بــزرگ اجتماعــي ـ سياســي از قبيــل وقــوع دو جنــگ جهانــي اول و دوم و بــه تبــع آن فقــر و قحطــي و مشــکلات زيــاد اجتماعــي ، زمينـه اي مسـتعد بـراي درک احساسـات دردنـاک جامعـه داشـته اسـت .
مضمون سياسي ـ اجتماعي بهـزاد بـه موضوعـات و مشـکلات اجتماعـي جامعـه حسـاس بـود و آثـار متعـددي بـا ايـن مضاميــن ترســيم کــرده اســت .
فقر و قحطي ، تاريخ اثر نامعلوم ، محل نگهداري : موزٔە بهزاد، منبع : (ناصري پور،١٣٨٣: ١٩۵) آثـار ديگـري از ايـن گـروه نيـز بـه مضمـون تـاراج ثـروت نفـت بـه دسـت قـواي بيگانـه و دولتمــردان وقــت اشــاره دارنــد.
«افسوسکه نامۀ جواني طي شد»، تاريخ اثر ١٣٣٠، محل نگهداري : مجموعۀ هوشنگ شقاقي ، تهران ، منبع : (ناصري پور،١٢۵:١٣٨٣) دو اثـر ديگـر بـا مضامينـي متفـاوت بـا سـاير آثـار هنرمنـد مشـاهده مي شـوند کـه نمايشـگر اعتـراض هنرمنـد بـه شـرايط جامعه انـد.
کرشمه (بخشي از اثر)، تاريخ اثر ١٣۴٢، محل نگهداري : موزٔە بهزاد، منبع : (ناصري پور،١٣٨٣: ١۶۴) در تصويـر چهـرٔە پيرچنگـي (تصويـر٢٠)کـه چهـرٔە پيـر را بـا رنـگ آبـي کبـود رنگ آميزي کـرده تـا بتوانـد اوج غـم و انـدوه را بـا ايـن رنـگ نشـان دهـد، از پردازهـاي خطي خشـن براي نمايـش انـدام چهـره اسـتفاده شـده اسـت .