خلاصة:
بررسی رابطه میان جنسیت و نهاد خانواده، معنای زنانه از ازدواج و زندگی خانوادگی، در وضعیت تحولات حاضر، که با ازهم‌گسست فزایندة زندگی‌های تاهلی همراه است، بیانگر آن است که زنان در حال تجربة خروج از سایه و کشف هویتی جدید از خودند. مطالعة حاضر با مشارکت 28 نفر از زنان تهرانی باسابقة حداقل یک‌بار ازدواج و جدایی با استفاده از روش داده‌بنیاد (رویکرد سیستماتیک) صورت گرفته است. زنان باتجربة جدایی واجد سه تجربه هستند که برای این مطالعه ضروری است: تصورات پیش از ازدواج، تجربة زیسته از زندگی تاهلی و تجربة جدایی. بررسی این تجربیات سه‌گانه بیانگر فرایندی از شکل‌گیری معنای ازدواج و زندگی خانوادگی است که از بازتعریف فضای زیست و ابعاد هویتی جدید حکایت دارد. زنان با درخواست توجه بیشتر به رابطة همسرانه و صمیمیت و با توجه به افزایش سرمایة اجتماعی و فرهنگی در مسیر حرکت به سمت تغییر فضای تک‌جنسیتی در عرصة خصوصی و عمومی‌اند. این امر به دلیل ناشناخته‌بودن مختصات و ابعاد آن از یک طرف، غفلت سنگین مردانه از توجه به تغییرات از طرف دیگر و درنهایت به دلیل نبود زبان مشترک سبب ابهام موقعیتی برای زنان و مردان شده است که نتیجة آن در زندگی‌های آشفته یا ازهم‌گسسته نمود دارد.
ملخص الجهاز:
به همین ترتیب ، آزادارمکی در تغییرات، چـالش هـا و آینـده خـانواده ایرانـی [١، ص٧٢]، سهیلا صادقی فسایی و عرفان منش در گفتمانهـا و خـانواده ایرانـی : جامعـه شناسـی الگوهـای خانواده ، پس از مناقشه هـای مدرنیتـه در ایـران در فصـل هشـتم [١٠، ص١١٧ و ١٣٥ــ١٤٩]، مرحوم قانعی راد در زوال پدرسالاری (١٣٩٦) در بخش مربـوط بـه «تحـولات نهـاد خـانواده در ایران معاصر، خانواده و آسیب های اجتماعی و چـه بحـران هـایی خـانواده را تهدیـد مـی کنـد»، ساروخانی در کتاب طلاق؛ پژوهشی در شـناخت واقعیـت و عوامـل آن (١٣٧٦) و مقدمـه ای بـر جامعه شناسی خانواده (١٣٨٩)، لبیبی (١٣٩٣) در خانواده در قـرن بیسـت و یکـم و در بررسـی نظرات شش تن از جامعه شناسان ایرانی صاحب نظر در حوزه خانواده (آزادارمکی ، سهیلا صادقی ، سفیری ، باقری ، ساروخانی ، شکربیگی ) و شکربیگی در مدرن گرایی و سـرمایه اجتمـاعی خـانواده (١٣٩٠) همگی بر تأثیرات مدرنیته بر خانواده ایرانی و تفاوت هـای جنسـیتی در آن پرداختـه و همگی متفق القول بر پیشتازی زنان در تغییـر ایـن وضـعیت اذعـان دارنـد؛ اگرچـه در سـنجش ارزشی پیامد حاصل از این پیشتازی و نحوه مدیریت و ارائه راهکار با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
در این تصادم ، آنچه آشکار می شود آنکه نهاد خانواده در برابر این حجم از فردگرایی و روابط صمیمانه ، که زنان در پی آن اقدام به ازدواج می کنند، انعطاف به خرج نداده و اصولا این نهاد در جهت تکالیف بسیار مشخص ، روشن و جدی ساختار یافته است ؛ تکالیفی چون تأمین اقتصادی ، تأمین نیاز جنسی و حفظ اخلاق عمومی ، فرزندآوری و جامعه پذیر کردن فرزندان به عنوان نسل تحویل گیرنده ارزش ها و هنجارهای موجود.
(
, 
, 
)
