خلاصة:
مرگ کمبوجیه و بردیا یکی از تاریک ترین بزنگاه های تاریخ هخامنشیان است. بنابراین به خاطر اهمیت این موضوع، محور اصلی این پژوهش دورهی زمانی مرگ کمبوجیه و بردیا تا روی کار آمدن داریوش را در بر میگیرد. در این رابطه ابتدا سعی شده است که سیر اجمالی وقایع تاریخی این محدوده زمانی با توجه به منابع اصلی آورده شود، سپس به تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات منابع تاریخی درباره مرگ معما آمیز کمبوجیه و همچنین قتل بردیا پرداخته شود. آن چه به عنوان نتیجه در بخش پایانی مقاله ارائه شده ناظر بر این مسئله است که نه تنها بردیا بر اساس توطئه هفت خاندان به رهبری داریوش از پای درآمده است، بلکه با توجه به اطلاعات منابع موجود، نمی توان مرگ کمبوجیه را اتفاقی دانست؛ چرا که سیاست های کمبوجیه و بردیا بر تحکیم قدرتشان در برابر اشراف استوار شده بود. بنابراین اشراف و خاندان های بزرگ نمی خواستند، امتیازاتشان از دست برود، به همین خاطر نسبت به آن واکنش نشان دادند و با قتل آن ها پادشاهی را از شاخه کورش گرفتند.
ملخص الجهاز:
29 تحلیل و تبیین داده های منابع کلاسیک با توجه به داده های تاریخی و مکتوبی که از منابع کلاسیک و کتیبه ی بیستون بـر جامانـده و در بالا به آن اشاره شد، میتوان گفت که اخبار ضد و نقیض و البته مبهمی درباره مرگ کمبوجیه ، بردیا و به قدرت رسیدن داریوش دیده میشود که در زیر ابتدا به این ابهامات و اخبار ضد و نقیض پرداختـه و سپس به نتیجه گیری در این زمینه پرداخته شده است : ١) واکاوی منابع در ارتباط با مرگ کمبوجیه منابع تاریخی مانند هرودوت و کتزیاس چنان که اشاره شد، آورده انـد کـه کمبوجیـه بـه صـورت تصادفی به رانش توسط خودش زخمی وارد شد و بر اثر آن پس از مدتی درگذشت .
٢) واکاوی منابع در ارتباط با مرگ بردیا در گزارش های منابع کلاسیک که به دودمان هخامنشیان پرداخته اند، این موضوع مـورد تأکیـد قرار گرفته که بردیای دروغین با بخشیدن مالیات سه سال به مردم و دیگـر اصـلاحات ، آن هـا را بـه حمایت از خود در برابر کمبوجیه بر انگیخته بود و در هنگام سقوطش توسط داریـوش در تمـام نقـاط مملکت به حمایت او به شورش پرداختند.
The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period,Vol I, Published by Routledge, London and New York; pp.
Jones, Lloyd Llewellyn; Robson, James, (2010), ctesias' history of persia tales of the orient, London and New York: Routledge, VII-XI.