خلاصة:
مهاجرت را می توان از جمله مهم‌ترین روندهای صعودی در حوزه ی بین المللی دانست. این پدیده به خصوص در بین کشورهای جهان سوم از اهمیت بیشتری برخوردار است، چراکه این کشورها در فرآیند جریان بین‌المللی سرمایه ی انسانی، سرمایه های بیشتری را از دست داده و معمولا توسعه ی آن‌ها تحت تاثیر این پدیده، کند می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر نیز بررسی میزان و مکانیسم اثرگذاری مهاجرت و خروج سرمایه ی انسانی بر توسعه ی کشورهای مبدا همچون ایران و ترکیه است. در همین راستا، مسئله ی مهمی که مطرح می‌شود، میزان اثرگذاری مهاجرت بر توسعه ی ایران و ترکیه و همچنین چرایی این اثرگذاری است. در پاسخ به این سوال، با استفاده از روش داده بنیاد (Grounded Theory)، مهم‌ترین شاخص‌های مهاجرتی موثر بر توسعه استخراج شده و این فرضیه مطرح می شود که فرآیند مهاجرت با توجه به شاخص هایی از قبیل نرخ مهاجرت و بازگشت، تخصص بالای مهاجران خروجی، درآمدهای برگشتی و سرمایه‌گذاری خارجی دیاسپورا در کشور مبدا، اثر مخربی بر توسعه ی ایران و ترکیه گذاشته است. با توجه به اینکه ترکیه در شاخص های مهاجرتی وضعیت بهتری از ایران دارد، توسعه ی این کشور اثر مخرب کمتری را از مهاجرت پذیرفته است.
ملخص الجهاز:
هدف اصلي پژوهش حاضر نيز بررسي ميزان و مکانيسم اثرگذاري مهاجرت و خروج سرمايه ي انساني بر توسعه ي کشورهاي مبدأ همچون ايران و ترکيه است .
در پاسخ به اين سؤال ، با استفاده از روش داده بنياد )Grounded Theory(، مهم ترين شاخص هاي مهاجرتي مؤثر بر توسعه استخراج شده و اين فرضيه مط رح ميشود که فرآيند مهاجرت با توجه به شاخص هايي از قبيل نرخ مهاجرت و بازگشت ، تخصص بالاي مهاجران خروجي، درآمدهاي برگشتي و سرمايه گذاري خارجي دياسپورا در کشور مبدأ، اثر مخربي بر توسعه ي ايران و ترکيه گذاشته است .
)International Migration Report, 2017: 6-31 & World Bank Group, 2016: 6( در خصوص مهاجرت و خروج سرمايه انساني، ايران و ترکيه از شرايط نسبتا مشابهي برخوردارند.
در اين زمينه ، به عنوان مثال ، ميتوان به مقاله احمد آکگوندوز١ تحت عنوان »مهاجرت نيروي کار از ترکيه به اروپاي غربي بين سال هاي ١٩٦٠ تا ١٩٧٤« اشاره کرد که در آن يکي از دلايل عمده ي جذب نيروي کار ترکيه از جانب کشورهاي اروپاي غربي، از کار افتادن نيروي کار جنوب اروپا ذکر شده است که سابقا به عنوان يکي از مهم ترين منابع سرمايه انساني از جانب اروپا مورد استفاده قرار ميگرفت .
ميزان سرمايه گذاري مستقيم خارجي در ايران و ترکيه بين سال هاي ٢٠١٢ تا ٢٠١٧ )به ميليون دلار( (به تصویر صفحه مراجعه شود) Source: United Nations Conference on Trade and Development (2018), World Investment Report 2017, United Nations Publication, New York and Geneva نتيجه گيري مهاجرت و خروج سرمايه انساني از عوامل مهم و مؤثر بر فرآيند توسعه به خصوص در کشورهاي در حال توسعه است .
(
, 
, 
)
