خلاصة:
مناطق ویژه اقتصادی در ایران با رویکرد تسهیل مبادلات بازرگانی و ترویج سرمایهگذاری داخلی و خارجی برای رشد و رونق اقتصادی مناطق و کشور تشکیل شدند. از جمله مهمترین مسائل حقوقی در ارتباط با این مناطق، وضعیت مالیاتی آن‌هاست که با ترویج و جذب سرمایهگذاری و تقویت ویژگیهای اختصاصی این مناطق برای رونق اقتصادی ارتباط مستقیمی دارد و لذا میبایست تحت نظام حقوقی خاص ضوابط مالیاتی قرار بگیرد. در این پژوهش، تلاش میشود تا ضمن بررسی دقیق نظام مالیاتی حاکم بر این مناطق از رهگذر مطالعه مبنایی و تطبیقی با مداقه بر قوانین کشور، فعالیتهای مشمول مالیات و معافیتهای آن تبیین ارزیابی مناسبی درباره آن شود. در این پژوهش این نتیجه حاصله شد که معافیتهای مالیاتی مناطق، در بیشتر موارد نسبت به مالیاتهای غیرمستقیم ـ به ویژه فعالیتهای اقتصادی فراملی ـ بر قرار است و فقدان چشمگیر معافیت و امتیازات نسبت به مالیاتهای مستقیم و نیز مالیات غیرمستقیم در ارتباط با مبادلات بازرگانی با قلمرو گمرکی کشور از یک‌سو و پراکنده بودن ضوابط و احکام قانونی مالیاتی از سوی دیگر، از اهم اشکالات نظام مالیاتی ایران در این مورد به نظر میرسد که نوعاً ضوابط بازدارنده برای سرمایهگذاران تلقی می‌شوند.
Special Economic Zones (SEZs) in Iran are founded with a view to facilitate trade and promote domestic and foreign investment for economic growth and prosperity in the region and the country. Among the most important legal issues are raised in relation to these areas, is their tax status that is related directly to promote and attract investment and strengthen the specific characteristics of these areas for economic prosperity which must be placed under the legal system of specific tax regulations. This paper scrutinizes the tax system ruling in these areas through the basic and comparative study, considering the laws of the country, its taxable and deductible activities as well as appropriate evaluations to be taken. This paper clarifies that SEZ tax exemptions in Iran are dedicated to indirect taxes related to transnational economic activities. The lack of exemptions and privileges for direct taxes as well as indirect taxes relating to commercial exchanges within the customs territory of the country, on the one hand, and dispersal of tax rules and regulations on the other, - which are typically regarded as deterrent to investors – are the most important challenges of Iran’s tax system.
ملخص الجهاز:
لذا‌امور‌مالیاتی‌مالیات های‌مستقیم به دلیل اشاره نشدن آن ها‌در‌قانون تشکیل و‌اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ،مشمول قانون مالیات های‌مستقیم و‌اصلاحات بعدی‌آن است که بعضا‌مشوق های مالیاتی برای این مناطق در نظرگرفته است ؛از‌این رو‌قواعد‌حقوقی‌قانون اخیرالذکر‌را‌در‌ارتباط با‌فعالیت های‌مناطق بررسی و‌تحلیل می‌کنیم .
ذکر‌این نکته حائز‌اهمیت است که به موجب ماده ٢١قانون تشکیل و‌اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ،«سازمان مسئول دولتی می تواند‌مستحدثات و‌اراضی متعلق به خود‌در‌منطقه را‌بر‌اساس قیمت کارشناسی واگذار‌کند»و‌چون مطابق قانون مذکور،این سازمان ،شرکت دولتی محسوب می‌شود‌و‌طبق ماده ٢قانون مالیات های‌مستقیم ،شرکت دولتی از پرداخت مالیات مستثنی نمیباشد،لذا‌این نوع واگذاری‌مقرر‌در‌قانون در‌چنین مواردی‌مشمول مالیات بر‌درآمد‌املاک‌میشود.
به موجب قانون تشکیل و‌اداره مناطق ویژه اقتصادی و‌قانون برنامه پنجم توسعه ،کالاهای تولید یا‌پردازش شده در‌مناطق هنگام ورود‌به کلیه نقاط کشور‌به میزان مجموع ارزش افزوده و‌ارزش مواد‌اولیه داخلی و‌قطعات داخلی به کاررفته در‌آن مجاز‌و‌تولید‌داخلی محسوب شده و‌از پرداخت حقوق ورودی(مالیات واردات و‌صادرات )معاف میباشد٤.
احکام قانون مقررات صادرات و‌واردات در‌ارتباط با‌مالیات واردات صادرات (حقوق ورودی یا‌گمرکی )و‌قانون تشکیل و‌اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با‌مالیات بر‌مصرف و‌فروش ،وضعیت مالیات های غیرمستقیم مرتبط با‌فعالیت های منطقه را مشخص می کند‌که این گونه فعالیت ها‌در‌موارد‌مراودات اقتصادی با‌منطقه سرزمینی (قلمرو گمرکی )تحت شمول احکام قانون مالیات بر‌ارزش افزوده نیز‌قرار‌می گیرند.
(
, 
, 
)
