خلاصة:
نشست علمی نقد کتاب «آستانة تجده» نوشته حجةالاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی؛
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران توسط حجةالاسلام و المسالمین سیدجواد ورعی؛
دانشیار گروه فقه و حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در موسسه فهیم برگزار شد. این کتاب
شرحی مبسوط بر کتاب «تنبیه الامة و تنزیه الملة) اثر علامه شیخ محمدحسین نائینی است.
در این نشست که با حضور پژوهشگران. طلاب و دانشجویان برگزار شد. ابتدا نگارنده به
تبیین روش خود در شرح کتاب پرداخته و ویژگیهای این شرح را در مقایسه با تحقیقات
پیشین درباره این اثر برشمرد. به گفته نگارنده در این شرح از چاپ سوم کتاب با حواشی
یاه طالقانی و چاپ بوستان کتاب با تصحیح و تحقیق سیدجواد ورعی, بهره زیادی برده
شده است. سپس ناقد اثر به بیان امتیازات این شرح, همچنین اشکالات آن از نظر شکلی و
محتوایی پرداخت. توضیحات شارح و ناقد پیرامون نقدهای شکلی و محتوایی مطرح شده و
نیز پاسخ اساتید به پرسشهای حاضران, بخش دیگر این گزارش علمی است.
ملخص الجهاز:
نائيني با اينکه به لحا مبناي فقهي، قائل به نظريه ولايت عامـه فقيـه اسـت و تعـدادي از شاگردان ايشان و بسياري از پژوهشگران انديشه هاي نائيني نيز اين مطلب را گفته اند؛ امـا در تنبيه الامۀ بر اساس نظريه مشهور فقهاي اماميه ؛ يعني نظريـه «حسـبه »، مشـي کـرده و کتـاب خود را بر اين اساس نوشته است .
به همين دليل در پاورقي، قسمت هايي از متن را با ادبيـات سال ١٣٣٤ خلاصه کرده اند، اما برخي مواقع هم ايشان پاورقيهايي زده کـه انسـان احسـاس ميکند اين پاورقيها تا حدودي روايـت نـائيني در سـال ١٣٣٤ اسـت ؛ يعنـي آقـاي طالقـاني 148 بعضي مواقع ، از روح ادبيات نائيني عبور کرده و کتاب را کمي به کتابهاي انقلابي به معناي خاص دهه ٣٠ نزديک کرده است .
دو دليل براي اين کار خود داشتم ؛ اول اينکه ميخواستم مباحثي در مـورد ولايـت در اينجـا 149 مطرح شود و دوم اينکه بسياري ميگويند نائيني دو فصل انتهايي همين کتاب «تنبيـه الامـۀ» را حذف کرده که مربوط به ولايت فقيه بوده اسـت .
بـه عـلاوه در کتاب «تنبيه الامۀ» موارد متعددي وجود دارد که ايشان تصريح دارد کـه آن دو فصـلي کـه نوشته شده ، در اثبات ولايت عامه فقيه بوده است ، ولي هم به علت اينکـه ايـن کتـاب بـراي ١.
شايد اين تلقي بوده که اگر ما نائيني را قائل به ولايت فقيه بدانيم ، نظريه ولايـت فقيـه بـا مدلي که ايشان در کتاب «تنبيه الامۀ» به عنوان حکومـت در اسـلام ارائـه کـرده ، سـازگاري ندارد.