تحلیل و بازشناسی انواع صهیونیسم براساس اندیشه موعود آخرالزمان مقالة

صهیونیسم اندیشه ای است که معتقد به تاسیس دولت یهودی در فلسطین در آخرالزمان است. این تفکر همواره با تفکر نجات بخشی برای یهودیان همراه بوده؛ ازین رو صهیونیسم با آموزه موعود پیوندی ناگستنی دارد. این مقاله تلاش دارد که با تعریف ههیونیسم و معرفی انواع آن در یهودیت و مسیحیت، به بررسی آموزه موعود بپردازد و بیان کند که در تمام انواع صهیونیسم (یعنی صهیونیسم دینی در یهودیت، صهیونیسم سیاسی - دینی در مسیحیت، صهیونیسم سیاسی در یهودیت و صهیونیسم فرهنگی در یهودیت) همواره آموزه موعود نقش اساسی داشته است. هم چنین در بررسی گونه شناسی موعود، تحلیل نماید که بازگشت صهیونیسم فرهنگی به صهیونیسم دینی در یهودیت است و صهیونیسم سیاسی یهودی ریشه در صهیونیسم سیاسی - دینی مسیحیت دارد و تفاوت عمده این دو تفکر این است که تشکیل دولت یهودی در فلسطین در صهونیسم فرهنگی و دینی که برگرفته از شریعت یهودی و تورات و تلمود است، منوط به ظهور ماشیح و موعود است؛ اما در تفکر صهیونیسم سیاسی در یهودیت و نیز صهیونیسم سیاسی مسیحیت، تحقق دولت یهودی، قبل از ظهور موعود است و همین امر سبب اختلاف میان آنان است.

هم‌چنین در بررسی گونه‌شناسی موعود، تحلیل نماید که بازگشت صهیونیسم فرهنگی به صهیونیسم دینی در یهودیت است و صهیونیسم سیاسی یهودی ریشه در صهیونیسم سیاسی _ دینی مسیحیت دارد و تفاوت عمده این دو تفکر این است که تشکیل دولت یهودی در فلسطین در صهونیسم فرهنگی و دینی که برگرفته از شریعت یهودی و تورات و تلمود است، منوط به ظهور ماشیح و موعود است؛ اما در تفکر صهیونیسم سیاسی در یهودیت و نیز صهیونیسم سیاسی مسیحیت، تحقق دولت یهودی، قبل از ظهور موعود است و همین امر سبب اختلاف میان آنان است. هدف اصلی این جنبش که در یهودیت به نام «ملی‌گرایان» 2 معروفند، دست‌یابی به اهداف و آرمان صهیونیست و تأسیس یک دولت ملی برای جامعۀ یهودیان در فلسطین بود (المسیری، 1374: 54-63؛ Medoff & Waxman, 2009: 161; Wolff, 2006: 2110-211) از مؤثرترین عوامل در شکل‌گیری ملی‌گرایی یهودی در نیمۀ قرن 19م، اندیشۀ صهیونیسم مسیحی(پیوریتان‌ها) و تلاش‌های شبانه‌روزی آنان بوده است. (ژیلبرت و لیبی کلاپرمن، 1354: ج3، 143-151؛ هلال، 1383: 45) با وجود تلاش‌های منشه، در آن زمان چنین اجازه‌ای صادر نشد (کرینستون، 1377: 133) اما کشف قاره آمریکا و مهاجرت پیوریتن‌ها به آمریکا و همراهی آنان با یهودیان، آمریکا را مرکزی برای تفکر صهیونیسم سیاسی کرد و پس از اطلاع هرتزل از حمایت پیوریتن‌های انگلستان و آمریکا از وی، اندیشه صهیونیسم سیاسی بر مبنای تشکیل دولت یهودی قبل از ظهور ماشیح وارد یهودیت شد؛ دقیقا امری که برخلاف دیدگاه سنتی و صهیونیسم دینی بود. (کهن، 1350: 352 و 360-361) فرمول‌بندی این گروه نیز مانند صهیونیسم دینی یهودی بدین قرار است: تبعید_ انتظار_ بازگشت ماشیح_ بنای مجدد اورشلیم و معبد بزرگ آن به دست وی_ بازگشت تبعیدیان_ تشکیل دولت مستقل.