دعاوی بازماندگان برای مطالبه‌ خسارت معنوی ناشی از صدمات جسمانی مقالة

گاهی قبل از آنکه جبران خسارت معنوی صورت گیرد و حکم قطعی در این خصوص صادر شود، شخص زیان ‌دیده فوت می‌کند. در این صورت، در مورد حق اقامه‌ دعوای وراث به قائم‌ مقامی از متوفی برای مطالبه‌ خسارت معنوی تردیدهایی وجود دارد. بازماندگان علاوه‌ بر دعوای قائم‌ مقامی ممکن است به اقامه‌ دعوای شخصی علیه عامل زیان بپردازند. آنها در دعاوی شخصی این ادعا را دارند که به علت آسیب جسمی یا فوت زیان‌ دیده اصلی متحمل خسارت معنوی شده‌اند. در خصوص پذیرش این نوع دعاوی و اینکه چه کسانی حق اقامه آن را دارند، اختلاف‌ نظر وجود دارد. از آنجا که در نظام حقوقی ما در مورد آسیب‌ های جسمانی و فوت، نهاد دیه پیش‌ بینی شده است، باید جایگاه دیه در دعاوی بازماندگان مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به کثرت بروز حوادث منجر به آسیب‌ های جسمانی و فوت در جوامع امروز و اهمیت خسارات معنوی ناشی از آن، در این مقاله برآن هستیم که مطالبه‌ این‌گونه خسارات از سوی بازماندگان را بررسی کنیم.

٥ در دعوای قائم مقامی، تقصیر زیان دیده ، در مقابل ورثه قابل استناد است اما در مورد اینکه آیا این امر نیز در دعوای شخصی باعث کاهش مسئولیت میشود یا نه اختلاف نظر وجود دارد. ١ در انگلیس ، قانون تصادف های مهلک ٢ مصوب ١٨٤٦ که برای نخستین بار به بستگان متوفی حق اقامه دعوای شخصی را داد، این حق را تنها ناظر به مواردی میداند که اگر متوفی زنده بود، خودش میتوانست اقامه دعوا کند و از آنجا که در آن زمان ، تقصیر زیان دیده باعث از بین رفتن مسئولیت خوانده میشد، در نتیجه ، در دعوای بازماندگان نیز همان نقش را داراست . دعوای قائم مقامی برای مطالبـه خسـارت معنـوی ناشـی از آسـیب جسمانی غیر از فوت چنانچه به شخصی قبل از فوت ، آسیب جسمی وارد شود و پـس از مـدتی فـوت کند (اعم از اینکه به علت آسیب وارده باشد یا به علت دیگری)، این سئوال وجود دارد که آیا وراث میتوانند جبران خسارت معنوی وارد بر متوفی را مطالبه کنند. نظریه انتقال حق مطالبه خسارت معنوی به وراث در صورت مطالبـه زیان دیده قبل از فوت برخی از نویسندگان بر این باورند که هرگـاه متـوفی خسـارت معنـوی خـود را از طریق دادگاه مطالبه کرده باشد، ولی پیش از صدور حکم فوت کند، وراث وی میتواننـد به عنوان قائم مقام او دعوا را دنبال کنند. 3. Le Tourneau, Philippe, Droit de la responsabilité, Paris, Dalloz, 1996, Op. cit.