خلاصة:
با توجه به اهمیت فراوان شیر مادر ازجهتِ پزشکی و دشواری دسترسیِ همیشگی به آن بهدلایل مختلف، ایدۀ تأسیس و استفاده از بانک شیر مادر در کشورهای توسعهیافته و بهتازگی در کشور اسلامی ایران اجرا شده است. بانک شیر مادر، بهعنوان موضوعی مستحدثه، این پرسش را برای مسلمانان ایجاد کرده است که آیا تأسیس و استفاده از بانک شیر مادر بهلحاظ فقهی جایز است؟ بسیاری از عالمانِ عامه تأسیس و استفاده از بانک شیر مادر را حرام میدانند، اما عالمان شیعه در این موضوع پژوهش گستردهای انجام ندادهاند. در این مقاله، پس از طرح یکی از مهمترین اشکالات فقهی عامه (موضوع انتشار محرمیت در نتیجۀ ازدواج بامحارم) بر تأسیس و استفاده از بانک شیر مادر، پاسخ آن ازمنظرِ فقه اهلِبیت(علیهم السلام) و مذاهب اربعۀ عامه بررسی میشود. این مقاله نشان میدهد که بهلحاظ فقهی، تمام مسلمانان میتوانند بانک شیر مادر تأسیس کنند و همچنین از شیر این بانک برای نوزادان خود استفاده کنند.
ملخص الجهاز:
همچنین، ازآنجاکه جمع زیادی از برادران و خواهران اهلسنت در ایران زندگی میکنند، شایسته است مشخص گردد بنابر مبانی برگزیدۀ فقیهان مذاهب اربعۀ اهلسنت، آیا میتوان استفاده از بانک شیر مادر را جایز دانست؟ در این مقاله پس از بیان مهمترین اشکالی که از طرف عامه به تأسیس و استفاده از بانک شیر وارد شده، پاسخ به آن اشکال با ملاحظۀ مبانی فقهی عامه و خاصه داده میشود.
ک: محقق کرکی، 1414ق، ج12: ص211)، ظاهریه و بعضی از عالمان اهلسنت، که مکیدن مستقیم از پستان مادر را شرط لازم برای تحقق رضاع و انتشار حرمت میدانند، چنین اشکالی وارد نیست، زیرا با استفاده از شیر موجود در بانک شیر مادر اصولا محرمیتی حاصل نمیشود که بهواسطۀ آن بخواهیم حکم به حرمت تأسیس و استفاده از بانک شیر مادر صادر کنیم.
لزوم علم به ازدواج خواهران و برادران رضاعی در آینده حتی با فرض آنکه مؤسسان بانک شیر مادر یا استفادهکنندگان از آن، علم داشته باشند که با استفاده از بانک شیر مادر، قطعا رضاع با تمام شرایط تحقق پیدا میکند، و کودکان برادر و خواهر رضاعی یکدیگر خواهند شد، باز باید علم داشته باشند که این خواهران و برادران رضاعی در آینده با یکدیگر ازدواج خواهند کرد تا بگوییم تأسیس و استفاده از بانک شیر مادر حرام است.
ممکن است گفته شود مؤسسان و استفادهکنندگان از بانک شیر مادر چنین علمی ندارند، ولی در همین اندازه باید احتیاط کرد که آنها احتمال میدهند برخی کودکان شیر مادر معینی را با تمام شرایط تحریم بخورند و باز هم احتمال میدهند در آینده این کودکان با برادر یا خواهر رضاعی خود ازدواج کنند.