خلاصة:
امام علی (ع) زمامداری باتقوا بود که برای تجدید اسلام از بدعتهایی که در آن راه یافته بود، تلاش فراوانی نمود. با توجه به اینکه جنگهای آن حضرت (ع) علیه دشمنان اسلام بهعنوان جنگهای سرنوشتساز اسلام در طول تاریخ مطرح است، شناسایی جلوههای پایداری و مقاومت در مبارزه علی (ع) با دشمنان، موضوعی ضروری است. این پژوهش درصدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، جلوههایی از مقاومت و پایداری را در اشعار حماسی و رجزهای علوی ترسیم نموده و به تصویر بکشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که مولفههای پایداری و مقاومت همچون مرگ و شهادت در راه خدا، صبر و پایداری، شجاعت و دلیری، افتخار به نسب و ارعاب و تهدید دشمن در رجزهای علوی تجلّی یافته است. امام علی (ع) با تاسّی از قرآن، زیباترین و بلیغترین رجزهای حماسی را در مبارزه علیه دشمنان در بیان فخیم شعری و ادبی به تصویر کشیدهاند.
Imam Ali (as) was a virtuous statesman, who had a great deal of effort for the renewal of Islam from some innovations entering it. Given that the battles he took part in against the enemies of Islam were regarded as decisive battles in Islamic history, identifying the reflections of resistance in the fight of Ali (as) against the enemies is an indispensable issue. This study seeks to illustrate the reflections of resistance in Alavi epopees and war cries (rajazes) by adopting a descriptive-analytical method. the results reveal that the components of resistance, such as death and martyrdom in the way of God, patience and stability, courage and chivalry, honor to the lineage, as well as the intimidation and threatening of enemies have been reflected in Alavi war cries. Imam Ali (as) by the influence of the Holy Qur’an has illustrated the most beautiful and eloquent war cries in fighting against the enemies in a poetic and literary expression
ملخص الجهاز:
جلوه های ادبیات مقاومت و پایداری در رجزهای علوی (علمی-پژوهشی) 1 دکتر ابراهیم فلاح چکیده امام علی (ع ) زمامداری باتقوا بود که برای تجدید اسلام از بدعت هایی که در آن راه یافته بود، تلاش فراوانی نمود.
نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که مؤلفه های پایداری و مقاومت همچون مرگ و شهادت در راه خدا، صبر و پایداری، شجاعت و دلیری، افتخار به نسب و ارعاب و تهدید دشمن در رجزهای علوی تجلی یافته است .
از پیامبر (ص ) رجزهایی گزارش شده است ؛ از جمله : أنــــــا النبــــــی لاکــــــذب أنـــا ابـــن ابـــن عبـــدالمطلب (ابن منظور، بیتا، ج ١٤٥:٥) علی (ع ) در میدان های جنگ و نبرد در مقابل دشمنان اسلام ، به اشکال مختلف از مقاومت تا مبارزه با هدف براندازی و ریشه کن ساختن ظلم و جور، رجزها و اشعار حماسی فراوانی سروده است .
٢-٢- مأخذشناسی رجزهای علوی رجزهای امام علی (ع ) و یارانش در جنگ ها و هنگام مبارزه با دشمنان اسلام ، به صورت پراکنده در بسیاری از کتاب های تاریخی نقل شده است ؛ از جمله این منابع تاریخی میتوان به کتاب هایی همچون وقعۀ صفین (منقری، ١٣٨٠: ٣٧٠-٥٤٠)، الکامل فی التاریخ (ابن اثیر، ١٣٨٥، ج ٣: ٢٧٦-٢٩٩)، مقاتل الطالبین (ابوالفرج اصفهانی، ١٤٣٠: ١٢-٢٢)، دیوان امام علی (ع ) (بیهقی نیشابوری، ١٣٩١) و ...
٦- معرفی اجداد طاهر و افتخار به نسب ، یکی از مؤلفه های ادب مقاومت است که در رجزهای علوی برای تضعیف روحیۀ دشمن کارکرد ویژه ای دارد.