خلاصة:
در این مقاله، ابعاد مختلف کهنالگوی آنیموس در افسانههای ایرانی سنجیده شدهاست. نتایج این نوشتار نشان میدهد که نیروی مردانه و مذکر در مسیر سفر زنـ قهرمان نقش مؤثر و حیاتی در رسیدن او به هدف نهایی دارد و با نمادهای ظاهری مانند «دزد» و «تبهکار» و یا مفاهیمی مانند «پوشیدن لباس مردانه»، «انتخاب نام مردانه» و «کنشهای مردانه» تکرار شدهاست. این کهنالگو در روایتهای ایرانی، صفاتی نیز مانند میل به خشونت، لجامگسیختگی، حسادت، آرزوی مرگ دیگران، جنگاوری و شجاعت، گفتار حکمیانه و... دارد.
ملخص الجهاز:
در ایـن مقالـه ، نگارنده با توجه به نگاه یونگ و دیگر پسایونگیها ابعاد این کهن الگو را در کتاب فرهنگ افسانه های مردم ایران بررسی و تحلیل میکند و در پی بررسـی ابعـاد مختلـف آن در مسـیر 1 سفر زن ـ قهرمان است .
تمام پژوهش هایی که در ارتباط با شـناخت ایـن کهـن الگـو در ادبیـات فارسـی صورت پذیرفته است ، یا در حوزٔە متـون حماسـی و یـا معاصـرند؛ بـرای نمونـه مـیتـوان بـه مقالات زیر اشاره کرد: ـ «بررسی آنیموس مثبت در شخصیت فرنگیس و آنیموس منفی در شخصیت سودابه بر اساس روان شناسی تحلیلی یونگ »، «بررسی و تحلیل چیستی و چگونگی ظهور کهن الگوی آنیما و آنیموس در شعر طـاهره صـفارزاده »، «دبسـتان نقـد اسـطوره شـناختی ژرفـا بـر بنیـاد کهن نمونۀ نرینۀ آنیمـوس »، «نقـد و بررسـی دو کهـن الگـوی آنیمـا و آنیمـوس در منظومـۀ بانوگشسب نامه » و «صور مثالی آنیموس یونگ در رمان سووشون ».
در این مقالات ، کنش و رفتار قهرمانان زن بر اساس ویژگیها و تعریف هایی که یونگ بـرای ایـن کهـن الگـو قائـل شده ، سنجیده شده است ، امـا در پـژوهش پـیش رو، عـلاوه بـر خـوانش افسـانه هـا و تحلیـل عملکرد قهرمان هـا و تطبیـق آن بـا صـفات عنصـر نرینـه و نیـروی مـذکر، بـه دیـدگاه هـای پسایونگیها نیز پرداخته شده است .
در گروهـی از افسـانه هـای ایرانی که بسامد بالایی نیز در کتاب فرهنگ افسانه های مردم ایـران دارنـد، پـدر از قهرمـان سؤالی را با این مضمون میپرسد که نگهدارندٔە زندگی زن اسـت یـا مـرد و یـا در زنـدگی مادر مهم است یا پدر!
ک؛ کــریم زاده ، ١٣٧٦: ٢٥٥ـــ٢٦٤) یــا «علــیبهانــه گیــر» (خزاعــی، ١٣٨٢: ٢٤٩ـ٢٥٤) و «علیبهانه گیر» (زرعی، ١٣٨٨: ٣٧ـ٤١).