خلاصة:
ﻫﺪف ﻛﻠﻲ در پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهنآگاهی بر افسردگی و اضطراب مادران کودکان اختلال طیف اتیسم بود. طرح پژوهش به صورت نیمهآزمایشی از نوع پیشآزمونـ پسآزمون و پیگیری با گروه گواه بود، جامعه مورد مطالعه به روش نمونهگیری در دسترس و از مادران مراجعهکننده به خیریه اتیسم حضرت زینب اصفهان انتخاب شد که از میان آنها تعداد20 نفر به طور تصادفی، به دو گروه10 نفری آزمایشی و گواه تقسیم شدند. در مرحله پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری یک ماهه به منظور سنجش میزان افسردگی و اضطراب مادران وهمچنین برای گردآوری دادهها از پرسشنامه اضطراب بک و افسردگی بکII استفاده شد. گروه آزمایشی تحت درمان گروهی شناخت درمانی مبتنی بر ذهنآگاهی، طی 8 جلسه 120 دقیقه ای قرار گرفت و گروه گواه هیچگونه درمانی دریافت نکرد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که در مرحله پسآزمون وپیگیری نمرههای افسردگی و اضطراب در افراد گروه آزمایشی بعد از مداخله به طور معنیداری کاهش یافته است. بنابراین، نتایج این پژوهش بر اهمیت کاربرد این مداخله دردرمان افسردگی و اضطراب مادران کودکان اختلال طیف اتیسم و ارائه افقهای جدید در مداخلات بالینی این افراد تاکید دارد.
ملخص الجهاز:
ميزان آسيب پذيري خانواده در مقابل اين ضايعه گاه به حدي است که وضعيت سلامت رواني خانواده دچار آسيب شديدي ميشود (٢٠١٣ ,Hossein Khanzadeh &Berjis, Hakim Javadi, Taher, Lavasani, )، به طوري که مادران کودکان مبتلا به اوتيسم ، تنيدگي و نگراني بيشتري از ساير بيماريهاي مزمن تجربه ميکنند (٢٠٠٠ ,Chang &Shu, Lung, ) و همين طور اين مادران نسبت به مادراني که کودکان سندرم داون داشتند، اميد پايين تر و نگراني بيشتر نسبت به آينده گزارش کرده (٢٠١١ ,Myers &Ogeston, Mackintosh, ) و ارتباط مشکلات رفتاري کودک بر زندگي خانوادگي و به دنبال آن بالا رفتن نشانه هاي افسردگي دراين مادران تأييد شده است .
همين طور (٢٠١٣ ,Delucchi &Munshi, Eisendrath, ) در بررسي اثربخشي شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي بر بهبود افسردگي به اين نتيجه رسيدند که آزمودنيها پس از هشت جلسه درمان ، بهبود معنيدار در افسردگي، کاهش معنيدار در نشخوار فکري و علايم اضطراب از خود نشان دادند و بهبود مهارت هاي ذهن آگاهي در پيگيري 1- Acceptance & Commitment Therapy (ACT) 2- Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) بلند مدت نيز مشاهده شد.
نتايج حاکي از اثر بخشي متغيرهاي مستقل بر افسردگي، اضطراب و استرس بود (٢٠١٤) Beyrami, Hashemi, Bakhshipour, Alilou and Eghbali همچنين (٢٠١٤) Khaleghipour and Zargar در بررسي اثربخشي شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي بر افسردگي و اميد به زندگي مادران کودکان کم توان ذهني به اين نتيجه رسيدند که پس از مداخله ، ميانگين افسردگي در گروه آزمايش نسبت به گروه کنترل کاهش معنيدار و ميانگين اميد به زندگي افزايش معنيداري نشان داده است .