نمود دستوری در ساخت فعل‌های پیاپی در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا مقالة

پژوهش های زبان شناسی بهار و تابستان 1398 - شماره 20 ، الف (Ministry of Science/ISC (‎19 صفحة - من 73 إلی 91 )

الکلمات المفتاحية: فعل کمکی نمود کامل نمود ناقص ساخت فعل‌های پیاپی فعل دستوری فعل ساخت اشتقاق افعال پیاپی زبان فارسی وند دستوری

خلاصة:

فرایند پیاپی‌سازی افعال پدیدۀ کم‌وبیش مبهم و بحث‌برانگیزی است و بسیاری از زبان‌شناسان کوشیده‌اند تا ویژگی‌های این ساخت‌های نحوی را تبیین کنند. اغلب پژوهشگران در این نکته هم‌سخن‌اند که ساخت فعل‌های پیاپی به توالی دو یا چند فعل اطلاق می‌شود که به‌مثابۀ محمولی واحد عمل می‌کنند و نمی‌توان میان‌شان حروف عطف هم‌پایه و ناهمپایۀ آشکار یا پنهان درج کرد. در مقالۀ حاضر، از منظر برنامۀ کمینه‌گرا، به بررسی ویژگی‌های نحوی افعال پیاپی در فارسی می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که دو یا سه فعلی که معمولاً در چنین ساخت‌هایی حضور می‌یابند و از جمله در تولید جملات حال و گذشتۀ مستمر به‌کار می‌روند، دست‌کم دارای یک موضوع درونی یا بیرونی مشترک‌اند و مشخصه‌های فعلی یکسانی دارند (شامل زمان، شخص‌وشمار، نمود و وجه). بااین‌همه، یافته‌های پژوهش تصریح می‌کنند که افعال پیاپی در فارسی محدود به نمود دستوری ناقص نیستند و این ساخت‌ها در حضور فرافکن نمود کامل و در جملات حال و گذشتۀ کامل نیز تولید می‌شوند (مانند: او گرفته بود خوابیده بود). در این میان، پرسش اصلی این است که اگر ساخت‌های یادشده زنجیره‌ای از فعل‌ها را تشکیل می‌دهند، چه نوع اشتقاق نحوی را می‌توان به آنها نسبت داد. در پژوهش حاضر به‌پیروی از بیکر و استوارت (2002) استدلال می‌کنیم که در این ساخت‌ها فعل‌های دستوری ـ مانند «گرفتن» و «داشتن» ـ که از معنای واژگانی خود تهی شده‌اند و رفتار نحوی متفاوتی با افعال کمکی فارسی دارند، در ذیل یک گروه نمود فرعی (نمود کامل یا نمود ناقص) به گروه نمود اصلی جمله متصل می‌شوند. این سخن بدین معناست که افعال پیاپی در فارسی در ساختاری ادات‌گونه به بند اصلی افزوده می‌شوند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول