خلاصة:
نرخ ارز، یکی از مهم ترین متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان است که از جنبه های گوناگون (مخصوصا نوسانات آن) بخشهای مختلف اقتصاد را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو، هدف اصلی این مطالعه، بررسی اثرات شوک های ارزی بر عملکرد بخشهای مختلف اقتصادی استان آذربایجان شرقی می باشد. لذا، در راستای هدف تحقیق، ابتدا شوک های ارزی با کمک مدل غیرخطی مارکوف - سوئیچینگ[1] محاسبه شده و به عنوان یک متغیر توضیحی وارد مدل شده است، برای برآورد مدل غیرخطی نرخ ارز بر اساس مقدار تابع حداکثر راست نمایی، مدل با دو رژیم و یک وقفه (MSIH(2)-AR(1)) از میان حالت های مختلف مدل MS برگزیده شد. سپس در مرحله بعد، با استفاده از داده های تابلویی مبتنی بر الگوهای با ضرایب متغیر و پویا با تکنیک pmge[2] تاثیر آن بر ارزش افزوده 15 بخش اقتصادی استان آذربایجان شرقی برای دوره 1379 تا 1392 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان از تاثیر مثبت و معنی دار متغیرهای سرمایه، نیروی کار و میزان صادرات بر ارزش افزوده بخشهای اقتصادی در استان آذربایجان شرقی دارد. در میان 15بخش استان، نوسانات ارزی، تنها بر 4 بخش از 15بخش، تاثیر معناداری برجای می گذارد. این اثر برای هر 4 بخش، منفی بوده، لذا نوسانات نرخ ارز موثر واقعی، اثر معکوسی بر ارزش افزوده بخشهای اقتصادی استان گذاشته و بویژه تولید 4 بخش مذکور را دچار نوسان می سازد. این نتایج، لزوم توجه بیشتر به نوسانات ارزی و اتخاذ سیاست های موثر، جهت مقابله با تاثیرات سوء این نوسانات را بیش از پیش، آشکار می سازد.
ملخص الجهاز:
سپس در مرحله بعد، با استفاده از داده هاي تابلويي مبتني بر الگوهاي با ضرايب متغير و پويا با تکنيک pmge٦ تأثير آن بر ارزش افزوده ١٥ بخش اقتصادي استان آذربايجان شرقي براي دوره ١٣٣١ تا ١٣١٢ مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
در اين راستا، نکته قابل توجه اين است که نحوه ميزان تأثيرگذاري نوسانات نرخ ارز واقعي بر ارزش افزوده، بهره وري نيروي کار، سرمايه گذاري بخش ها، تا حد زيادي تحت تأثير شرايط اوليه توليد در اين بخشها قرار دارد و به همين دليل، مي تواند اثرات متفاوتي از خود بر جاي بگذارد )٢٠١٠,Mallik &Bhar ( و به همين دليل، اين تأثير، محل اختلف محققان بوده است؛ به طوري که براي مثال، ميد )١٩٥١ ,Meade ( معتقد است کاهش ارزش پول ملي در صورت تحقق شرط مورد نظر، سطح توليد را افزايش مي دهد، در صورتي که هيرشمن ) ,Hirschman ١٩٤٩( يادآوري مي کند که کاهش ارزش پول هنگام وجود کسري تجاري اوليه، ممکن است به افت تقاضاي کل منتهي شود.
جليي )١٣١١(، به بررسي تأثير شوک هاي نرخ ارز بر بخشهاي اقتصادي استان کرمان با استفاده از مدل هاي EGARC و داده هاي تابلويي طي دوره ١٣٣١ تا ١٣٣٣ پرداخته و نتيجه گرفته که متغيرهاي سرمايه، نيروي کار و تکنولوژي، تأثير مثبت و متغير نوسانات نرخ ارز، تأثير منفي بر ارزش افزوده بخشهاي اقتصادي استان کرمان دارد، به طوري که در ميان پانزده بخش اقتصادي، نوسانات نرخ ارز فقط بر سه بخش کشاورزي، صنعت و ساختمان، تأثير منفي و معناداري داشته است.