تحلیل اثرات رشد بخش غیر کشاورزی بر مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی در ایران مقالة

مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی به بخش غیر کشاورزی و فعالیت آن‌ها در مشاغل شهری از نشانه‌های بارز تغییر و تنوع در روابط کار در بخش کشاورزی محسوب می‌شود که به میزان قابل توجهی تحت تاثیر عوامل اقتصادی قرار می‌گیرد. در این مطالعه، به بررسی تاثیر رشد بخش غیر کشاورزی بر مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی در ایران پرداخته شد. برای این منظور، در ابتدا با استفاده از روش موندلاک میزان مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی ایران به بخش‌های غیر کشاورزی در بازه زمانی 1391-1353 محاسبه شد. سپس، با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفه‌های گسترده عوامل موثر بر مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که به طور متوسط در هر سال بیش از 3 درصد از نیروی کار بخش کشاورزی به سایر بخش‌های اقتصادی مهاجرت می‌نمایند. همچنین، در کوتاه‌مدت، با رشد درآمدهای بخش غیر کشاورزی میزان مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی افزایش می‌یابد. با این وجود، در بلندمدت، میزان مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی با افزایش اختلاف درآمدهای شهری و روستایی به طور معناداری تحت تاثیر قرار می‌گیرد. لذا می‌بایست به منظور جلوگیری از معایب مهاجرت بیش از ظرفیت موجود برای نیروی کار بخش کشاورزی، در کوتاه‌مدت تضمین و تقویت درآمدهای بخش کشاورزی و در بلند‌مدت ایجاد توازن منطقی میان دستمزدهای شهری و روستایی در دستور کار سیاست‌گذاری قرار گیرد.

در این زمینه ، گزارش های رسمی مرکز آمار ایران نشان میدهد که در بازه زمانی ١٣٩٠-١٣٧٥ در حدود ١٨ درصد از مهاجرت های انجام شده به مناطق شهری در هر سال در ارتباط با یافتن شغل جدید یا مناسب تر در شهرها بوده است ؛ بنابراین ، به نظر میرسد که علیرغم آن که مهاجرت از روستاها صرفا به مفهوم مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی در کشور نیست ، درعین حال بسیاری از مهاجرت های موجود توسط نیروی کار فعال در بخش کشاورزی از مبدأ مناطق روستایی به مقصد شهرها اتفاق میافتد. ٢) مبانی نظری به دلیل اهمیت مسئله مهاجرت و نقش و جایگاه فرصت ها و چالش های احتمالی این پدیده در فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای درحال توسعه ، تبیین علل و عوامل اثرگذار بر مهاجرت نیروی کار از بخش کشاورزی و به ویژه از مناطق روستایی به سمت شهرها بسیار مورد توجه نظریه پردازان توسعه و پژوهشگران مختلف قرار داشته است . نتایج جدول (٢) نشان میدهد که متغیرهای اساسی استفاده شده در این پژوهش دارای درجه هم جمعی یکسانی نیستند و از نظر مانایی پذیری متفاوت میباشند؛ بر این اساس ، همان طور که در نتایج جدول (٢) 1 - Spurious Regression 2 - Augmented Dickey–Fuller (ADF) 3 - Unit Root Test مشاهده میشود، برخلاف متغیر لگاریتم میزان مهاجرت نیروی کار بخش کشاورزی، دو متغیر لگاریتم تولید ناخالص داخلی بخش غیر کشاورزی و متغیر لگاریتم اختلاف درآمدهای متوسط شهری و روستایی در سطح مانا نبوده و پس از یک بار تفاضل گیری مانا میشوند؛ بنابراین ، به منظور برآورد مدل موردنظر و نیز تفسیر ضرایب متغیرها در کوتاه مدت و بلندمدت ، استفاده از روش خودتوضیح با وقفه های گسترده به عنوان روش اقتصادسنجی موردنظر توجیه پذیر است .