بررسی تطبیقی مواجهه مفسران با فرآیند هم معنایی ( با تکیه بر نقدهای علامه طباطبایی بر سایر مفسران) مقالة

مؤلف: ابراهیمی، ابراهیم ؛ دست رنج، فاطمه ؛ طبیبی، علیرضا ؛ رمضانی، ملیحه ؛

پژوهش های تفسیر تطبیقی بهار و تابستان 1397- شماره 7 ، العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎17 صفحة - من 205 إلی 221 )

الکلمات المفتاحية: علامه طباطبایی تفسیرالمیزان تحلیل تطبیقی هم معنایی نقد مفسران ترادف مفسران قرآن واژگان تفسیر المیزان نقدهای تفسیر بافت

خلاصة:

هم معنایی یا ترادف از جمله روشهای مفسران در فهم و تفسیر واژگان قرآن و مجالی پر از اختلاف نظر و تکثر اصطلاحات است. این پژوهش در صدد بررسی روش کاربست هم معنایی یا ترادف در تفسیر المیزان و تحلیل تطبیقی نقدهای علامه طباطبایی بر روش برخی مفسران با هدف فهم دقیق و موشکافانه معنای واژگان است. نتایج حاصل، حاکی از آن است که وجه تشابه روشهای به کار رفته در ترادف، عدم تطابق کامل واژگان است. نقدهای علامه شامل بافت زبانی و غیر زبانی است. زیرا آنچه از نگاه مفسرانی چون راغب، زمخشری، فخررازی و مولف تفسیر المنار مغفول مانده است عدم توجه به عوامل درون متنی مثل مقابلها، همنشینها و مقام و نوع خطاب آیه در کنار عوامل برون متنی مثل روایت، باورهای کلامی، تاریخ مکانی و زمانی نزول آیه است. مجموع این عوامل مفسر را به معنایی مشخص از واژه و کشف فرایند هممعنایی و نیز سایر روابط معنایی رهنمون میشود که علامه طباطبایی آن را کالمترادف یا شبه ترادف مینامند. نمونههایی از نوآوری علامه در جامعنگری به قرائن در روش کاربست ترادف نسبت به سایر مفسران مورد انتقاد در تفسیر المیزان، در بخش تحلیل تطبیقی ذکر شده است.

ملخص الجهاز:

این پژوهش در صدد بررسی روش کاربست هم‌معنایی یا ترادف در تفسیر المیزان و تحلیل تطبیقی نقدهای علامه طباطبایی بر روش برخی مفسران باهدف فهم دقیق و موشکافانه معنای واژگان است. در این مطالعه بناست به این مهم بپردازیم که: مطابق نقد‌های علامه، مفسران قرآن کریم در هنگام رویارویی با چنین الفاظی چه راهکارهایی را پیش گرفته‌اند و روش علامه طباطبایی در کاربست ترادف در المیزان با عنایت به نقدهای ایشان بر نظر سایر مفسران چیست؟ در میان تفاسیر، تفسیر گران‌سنگ المیزان با روش قرآن‌به‌قرآن به‌بررسی موضوعی اصطلاحات قرآن پرداخته است؛‌ به‌گونه‌ای‌که با بررسی میدان معناشناسی واژگان مترادف و نوع هم‌پوشانی آنها، به فهم دقیق‌تر آیات و شناخت نظم اعجازگونه ساختار و محتوای قرآن اشاره کرده است. علامه باتوجه به سیاق و مقام آیه باتأکید بر هم‌نشینی‌ها و جانشین‌سازی، نوعی هم‌پوشانی معنایی بین واژگان را مطرح کردند که ویژة قرآن است و علاوه بر لغت، به متن قرآن نیز توجه ویژه داشتند و بر محور استعمال واژه در آیات، تفاوت و هم‌معنایی نسبی واژگان را بیان نمودند. بنابراین، از نقد علامه بر روش صاحب المنار در فهم این آیه برمی‌آید که، ملاک در ترادف توجه به عنایت خاص هر لفظ در هر مقام از کلام است که معنای لفظ را دارای تفاوتی ظریف و تخصصی با سایر واژگان می‌کند. روش برخی مفسران در ترادف به جهت متن‌محوری و یا عدم توجه به همه قراین و شبکه معنایی واژگان در قرآن و انسجام بین آنها از جمله نقاط ضعف روش‌های مفسران است که مورد نقد علامه طباطبایی در تفسیر المیزان قرار گرفته است.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول