خلاصة:
در سال‌های اخیر در مورد هویت ملی آثار خوبی به رشته‌ی تحریر درآمده و همایش‌های گوناگونی دراین باره تشکیل شده است. این مقاله، فارغ از بار معنایی مثبت یا منفی استحکام هویت ملی، به بررسی عناصر تشکیل‌دهنده، تهدیدها و فرصت‌ها برای هویت ملی در ایران می‌پردازد. در این راستا ابتدا مقاله به اشاره‌ای کوچک درباره‌ی هر یک از موضوعات مورد مطالعه‌ی خود اکتفا کرده و آنگاه آن مقوله‌ی مهم را در جامعه‌ی ایرانی و در طول تاریخ این جامعه مورد بررسی قرار می‌دهد. با جمع‌بندی هر یک از این موارد، مقاله خاتمه می‌پذیرد. منابع مورد استفاده در این مقاله، از آنجا که این مقاله بیشتر دغدغه‌های اجتماعی دارد، منابع جامعه‌شناختی هستند.
ملخص الجهاز:
FootNote No="93" Text="به نظر کاتوزیان می‌رسد که توانسته راهی برای رهایی بیابد: (کاتوزیان؛ 1366: 51)"/> در مورد هویت ملی تعریف‌های بسیاری انجام شده است که همه‌ی آنها یک ویژگی مشترک دارند: عامل وحدت‌بخش افرادی که در یک محدوده‌ی جغرافیایی معین زندگی می‌کنند و دارای اشتراکات فرهنگی زبانی و تاریخی هستند.
FootNote No="94" Text="البته این واژه دارای سوابقی است و در قرآن نیز هفده بار ذکر شده است؛ اما معنای آن، افرادی بوده که بر یک دین مشخص بوده‌اند (هم‌دینان) و به هیچ وجه نمی‌توان با توجه به سوابقش، آن را در برابر معانی Nation به کار برد.
اما چیزی که باعث شد این افراد دور هم جمع شوند، علاوه بر تأمین امنیت و سهولت در کارها و ایجاد رفاه، اشتراک در نژاد، زبان و دین که در واقع ارکان و عناصر هویت ملی هستند، سبب شده است که این همگرایی به وجود آید.
هرچند این مقطع را نمی‌توان نادیده گرفت، اما ظهور ملت به عنوان یک مفهوم جدید، در اواخر دوران جدید و به صورت خاص باید از دوران مشروطه یاد کرد و با گسترش تجدد در ایران، هویت ملی به طور دقیق مورد مطالعه قرار گرفت.
هویت ملی در برابر هویت قومی؛ اما مهم‌ترین تهدید برای هویت ملی، همان هویت قومی است که این مسأله با توجه به شرایط ایران تشدید هم می‌شود.
(رفیع‌پور؛ 1384: 427) نتیجه: با توجه به آنچه در بالا گفته شد، هویت ملی، فارغ از بار معنایی مثبت یا منفی، دارای فرصت‌ها و تهدید‌هایی است که این فرصت‌ها و تهدیدها می‌تواند به خوبی از سوی مصادر امر مورد استفاده قرار گیرد.
(
, 
, 
)
