خلاصة:
بسیاری از انقلابهایی که در طول تاریخ رخ دادهاند، "انقلاب ملی" و تعداد اندکی از آنها بهعنوان "انقلاب بزرگ" شناخته میشوند. این انقلابها دارای شاخصههای <br /> ویژهای هستند که بهصورتی آشکار آنها را از دیگر انقلابها متمایز و ممتاز میسازند. این مقاله درصدد پاسخگویی به این سئوال است که انقلابهای بزرگ چه ویژگیهایی دارند و با چه شاخصههایی میتوان آنها را شناخت؟ و اساساً نقاط تمایز آنها با دیگر انقلابها چیست؟ مدعای نوشتار حاضر این است که تنها تعداد بسیار اندکی از <br /> انقلابها را میتوان در مقولۀ "انقلابهای بزرگ" طبقهبندی کرد. در واقع، انقلابهای بزرگ پدیدههایی نادر و کمیاباند. این انقلابها نقاط عطفی مهم در تاریخ تحولات جامعۀ بینالمللی محسوب میشوند و باعث ایجاد تحـولات گسترده و عمیقی در سطح جهانی میشوند؛ بهگونهای که آثار و پیامدهای حاصل از چنین انقلابهایی هنوز هم، پس از سالها و قرنها، در جامعۀ بشری و در زندگی سیاسی در عرصۀ بینالمللی تأثیرگذار است. مقالۀ حاضر با استفاده از روش تحلیل اسنادی، ضمن ارائۀ شاخصهها و <br /> ویژگیهایی برای انقلابهای بزرگ، مدعی میشود که چهار انقلاب فرانسه، روسیه، چین و ایران را میتوان از جمله انقلابهای بزرگ دوران مدرن تلقی کرد. از اینرو، با مطالعه و بررسی عناصر اصلی و ویژگیهای بینالمللی این انقلابها، میتوان معیارها و اصـولی برای شناخت انقلابهای بزرگ و تفکیک آنها از دیگر انقلابها ارائه کرد.
ملخص الجهاز:
درواقع ، بخش مهمی از شعارها، سخنان و اهداف این انقلابیون به جهان خـارج ١١ اختصاص پیدا می کند؛ چراکه آنها درصددند، تا آنجا که امکان دارد، مردم و ملت هـای دیگـر را فراتر از مرزهای خود تحت تأثیر قرار دهند و بروز تغییرات و تحولات مشابهی را نیز در جوامـع دیگر و نظام بین الملل تحریک و تشویق کنند و زمینۀ تحقق اهداف جهانی انقـلاب خـود را در مقیاسی گستـرده تر فراهم آورند.
بـا وجـود پافشـاری انقلابیون بر جنبۀ جهان وطنی انقلابشان ، هرکدام از انقلاب های بزرگ بـر یـک اندیشـۀ اساسـی خاص تأکید می کنند که محور اصلی مفهوم جهان وطنی مورد نظر آنهـا را تشـکیل مـی دهـد و اندیشۀ مزبور را نقطۀ عزیمت تمام سیاست گذاری های خود در سـطوح داخلـی و خـارجی قـرار می دهند؛ برای مثال ، در انقلاب فرانسه ، این اندیشۀ "وحدت نـوع بشـر" بـود کـه انقلابیـون در ١٤ راستای جهان وطنی گرایی انقلابشان مطرح کردند و به همین دلیل بود که از نظـر آنهـا، "بیانیـۀ حقوق بشر و شهروندی " حائز ابعادی جهانی تلقی شد.
برای درک بهتر ماهیت جهان وطنی گرایانۀ انقلاب های بزرگ ، باید خاطرنشـان کـرد کـه دو عنصر مهم در این مفهوم وجود دارند که نباید آنها را از نظر دور داشت : عنصر اول ، اینکه انقلابیون مطمئن اند که اصول آنها بـا ذات و طبیعـت بشـری همـاهنگی و تطابق دارد و از اینرو بر همۀ ملت ها، بدون درنظرگرفتن تفاوت های نـژادی ، ملـی ، فرهنگـی یـا سیاسی مابین آنها، تحقق پذیر است .