تحلیل نشانه‌شناختی گفتمان در سوره "نبا" بر اساس الگوی تنشی مقالة

ساختار الگوی تنشی از دو محور عمودی ( فشردگی) و افقی ( گستردگی) تشکیل شده است. هر محور نیز یک سطح برونه‌ای و یک سطح درونه‌ای دارد. دو فرا ارزش کیفی (فشرده) و کمی (گسترده) سطح برونه‌ای محور‌ها را تشکیل می‌دهند و ارزش‌ها در درون این محورها شکل می‌گیرند. همبستگی بین محورها نیز سبب تولید معنا می‌شود. از آنجا که بر گفتمان نوسانی سوره «نبا» نیز رابطه‌ی گستره‌ای و فشاره‌ای حاکم است، این سوره قابلیت دارد به روش الگوی نشانه شناختی تنشی مورد بررسی قرار گیرد. در این سوره با گفتمانی زنده مواجه هستیم که از نگاه گفته یاب معانی سیّال و تاویل ‌پذیر دارد. در این مقاله طرحواره‌های رابطه تنشی در گفتمان سوره نبا بررسی می شود تا هدف ارزشی گفتمان در این سوره مشخص شود. از آنجا که جهت گستره و فشاره در فرآیند گفتمانی سوره نبا متغیر بود در این سوره با سه نوع الگوی تنشی افزایشی، صعودی و نزولی از انواع چهارگانه هم پیوندی فشاره و گستره مواجه شدیم. در مقاله به تفصیل این سه نوع هم‌پیوندی در فضای تنشی سوره نبا تبیین شده است

از آن جائیکه بر گفتمان نوسانی سوره «نبأ» نیز رابطۀ گستره ای و فشاره ای حـاکم اسـت ، ایـن سـوره قابلیـت آن را دارد کـه بـه روش الگوی نشانه شناسی تنشی مورد بررسی قرار گیرد. همچنین ، در این زمینه می توان به مقاله «مطالعۀ فرایند تنشی گفتمان ادبـی » (b٢٠٠٥ ,Shaieri)، اثـر «تحلیل نشانه معناشناختی شعر «آرش کمانگیر» و «عقاب » تحـول کـارکرد تقـابلی زبـان بـه فرآینـد تنشی » (٢٠١٣ ,Davoudi Moghdam)، مقالۀ «از کرامت جاهلی تا کرامـت قرآنـی ؛ نشـانه شناسـی فرآیندهای گفتمانی کرامت در قرآن با الگـوی تنشـی » (٢٠١٣ ,. Pakatchi et al) (رجوع شود به تصویر صفحه) الف ) الگوی تنشی افزایشی ٣: در این طرح واره ، فشار بر محـور کیفـی یـا عـاطفی افزایشـی اسـت و همچنین گسترة محور کمی یا شناختی نیز روبه رشد است . الگوی تنشی گفتمان ، در آیه های ١ تا ٥ بـه صـورت صـعودی اسـت و نمودار آن به شکل زیر است : (رجوع شود به تصویر صفحه) ٣. گفتمان سوره در این آیه ها، از یک سو، به سوی گسترش فضای گفته پـردازی (مـن - تـو) و از سوی دیگر به سمت فضای جهان گفته ای سیر کرده است و هم زمان هـر دو بعـد بـا هـم از الگـوی تنشی افزایشی پیروی می کند. v ,١٩٩٥ ,Mousavi Hamedani) در گفتمان این آیه ها، تصویر کلی رستاخیز که در گسست زمانی (یوم ، یوم الحق ) بیان شده است ، بـه سـمت فضـای جهـان گفتـه ای بازگشـت داده و الگوی تنشی نزولی را بیان می کند.