شبکه‌های مجازی، گزینش عقلانی و مشارکت سیاسی آنلاین مقالة

مشارکت در همۀ ابعاد آن، به‌ویژه مشارکت سیاسی بارزترین نمود توسعة مدنی و سیاسی در جوامع معاصر تلقی می‌شود. از این منظر، شناسایی فرایندهای مشارکت و زمینه‌های تسهیل‌کنندة آن برای نیل به توسعه امری گزیرناپذیر است. رشد رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر، به تقویت انواع جدیدی از شبکه‌های ارتباطاتی و اشکال جدیدی از مشارکت منجر شده است که این مطالعه در پی شناسایی و واکاوی آن‌هاست. به عبارت دیگر، این مقاله مکانیسمی را بررسی می‌کند که به‌کمک استفاده از رسانه‌های جمعی بر رفتار مشارکت سیاسی شهروندان مؤثر است. پژوهش حاضر پیمایشی و مقطعی است (نیمة دوم سال 1396). جامعة آماری پژوهش، شهروندان 18 سال به بالای مناطق چندگانة شهر سنندج هستند. حجم نمونة مقتضی با توجه به حداکثر پراکندگی و خطای 5 درصد براساس فرمول کوکران، 384 نفر تعیین شد و نمونه‌گیری نیز به‌روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام گرفت. نتایج توصیفی مطالعه نشان‌دهندة حضور بالای پاسخگویان در فضای مجازی و رتبة بالای آن‌ها در رفتارهای تماشاگرانه و تاحدودی رفتارهای متوسط (از قبیل رأی‌دادن، راه‌اندازی بحثی سیاسی، تلاش برای اقناع فرد دیگر به رأی‌دادن به‌گونه‌ای خاص و...) است. همچنین نتایج مطالعه بیانگر ارتباط معنادار و مستقیم میان سرمایة اجتماعی آنلاین و مشارکت سیاسی در ابعاد سه‌گانه و به‌ویژه نوع متوسط آن (564/0) است. علاوه‌براین، نتایج مطالعه نشان‌دهندة اثر متغیر گزینش عقلانی (کاهش هزینة مشارکت، زمان و افزایش فرصت‌ها) به‌عنوان متغیری میانجی در حد واسط حضور در فضای مجازی و مشارکت سیاسی است. مجموع این دو متغیر حدود 45 درصد از تغییرات متغیر مشارکت سیاسی را تبیین کرده است.

this paper examines the mechanism that influences the behavior of citizen participation through the use of mass media. The research method is descriptive-analytic correlation type. In terms of controlling the status of the research, a survey is a cross-sectional (second half of 1396). The statistical population of the study was citizens aged 18 years and above the multi-city areas of Sanandaj. The size of the sample was determined according to the maximum dispersion and error rate of 5% based on the Cochran formula. 384 persons were selected and the sampling was done by multi-stage cluster sampling. The descriptive results of the study indicate that the respondents in the cyberspace have a high presence and high rank of respondents in the audiences' behavior and, to some extent, in moderate behaviors (such as voting, launching a political debate, trying to persuade another to vote in a particular way, etc.) Mediocre behaviors (such as attending a political gathering, financial support for a political or nominee, contact with political officials, etc.). Also, the results indicate a significant and direct relationship between online social capital and political participation in the three dimensions, especially its moderate (0.564). In addition, the results of the study indicated that the rational choice variable (reducing the cost of participation, time, and increasing opportunities) was a mediating variable in the interface between presence in cyberspace and political participation, and the sum of these two variables was about 45% of the variation of variables Political participation has been explained.

در اين رابطه ، به باور آدلر و گوگين (٢٠٠٥: ٢٤١) فعاليت مدني اساسا با «نحوة مشارکت شهروندان فعال در زندگي جمعي براي بهبود شرايط ديگران و کمک به شکل دهي به آيندة اجتماعي» سروکار دارد و مشارکت سياسي به کنش هاي قانوني شهروندان اشاره ميکند که کمابيش به صورت غيرمستقيم در راستاي اثرگذاري بر انتخاب حاکمان يا اعمال آن ها انجام مي شود. بسياري نيز بر اهميت اين فضاي تازه بر تنوعات و جهت دهي به مشارکت ها و فعاليت هاي مدني تأکيد کرده اند؛ از اين رو، اثر اينترنت و فناوري هاي مرتبط با ارتباطات آنلاين و البته سرمايۀ اجتماعي موجود در اين فضا بر فعاليت هاي مدني و سياسي به ويژه اشکال جديد بسط يافته است . با توجه به آنچه بيان شد، مطالعۀ حاضر در گام نخست درصدد ارزيابي وضعيت مشارکت و مشغوليت مدني شهروندان سنندجي، سپس شناسايي اثر حضور در شبکه هاي اجتماعي مجازي و تأثير محاسبات عقلاني (هزينه -فايده ) بر تمايلات شهروندي ، به ويژه وضعيت مشارکت و مشغوليت شهروندان سنندجي است . رهبرقاضي و همکاران (١٣٩٥) با مطالعه اي دربارة فضاي مجازي و جهت گيري هاي سياسي نتيجه گرفتند درحالي که افزايش فعاليت در شبکه هاي اجتماعي موجب افزايش ميزان مشارکت انتخاباتي ميشود، واقعي تلقيکردن محتواي اين شبکه ها و افزايش مصرف روزانۀ آن ها تأثيري منفي بر تمايل افراد به شرکت در انتخابات دارد. فرضيه هاي پژوهش - حضور در فضاي مجازي با وضعيت مشارکت سياسي و انواع آن (تماشاگرانه ، متوسط و فعالانه ) در ميان شهروندان سنندجي مرتبط است .