بررسی انتقادی دلایل عقلی فیاض لاهیجی بر اثبات وجود عقول مقالة

وجود موجودات مجردی به نام عقول یکی از مباحث مهم فلسفه اسلامی که خود به عنوان یک مساله و نیز از مبادی تصوری و تصدیقی بسیاری از مسائل دیگر فلسفی قرار گرفته است. وجود عقول موافقین و مخالفینی دارد. این مقاله ادله عقلی فیاض لاهیجی بر وجود عقل را بررسی می کند. وی به سه دلیل عقلی عمده در این مسئله استناد کرده است . دلیل اول وی قاعده الواحد می باشد که آن را به تبع خواجه طوسی دارای اشکال می بیند و از آن عبور می کند . اما دو دلیل دیگر وی بر اساس حرکت دائمی فلک و علت نبودن جسم پایه ریزی شده است . خواجه این دو دلیل را نیز ناتمام می‌داند ولی لاهیجی اشکال‌های خواجه را به این دو استدلال وارد ندانسته و دو دلیل را کافی برای اثبات عقول می‌داند. این نوشتاردیدگاه خواجه را تقویت نموده و دیدگاه فیاض را به چالش کشیده و این دو دلیل را نیز برای اثبات مدعا کافی نمی‌داند.

The existence of single beings in the name of intellects is one of the important issues of Islamic philosophy which is favorable and opposed. This article examines the rationale of Fayyad Lahiji on the existence of intellect. He cited three major rational reasons for this issue. His first reason is the rule of Al_ Wahid that he regards it with problems as Khaje Tusi and passes through it. But his two other reasons are based on the permanent motion of the sky and not cause being of the object. Khaje also considers these two reasons unfinished, but Lahiji does not accept the critiques of Khaje on these two reasons and considers these two reasons enough to prove the intellects. This article reinforces Khaje's view and challenges Fayyad's view and also does not consider these two reasons enough to prove the claim