خلاصة:
اقتصاد علمی است که رفتار و روابط انسان را با اشیای مادی مورد نیاز او مطالعه می کند و به بهبود رفاه مادی و معنوی بشر در جامعه کمک می کند. نوع مکتب و نظام اقتصادی حاکم بر جامعه، تاثیر متفاوتی بر تربیت، متفاوت خواهد داشت. اگر اقتصاد را شناخت، ارزیابی و انتخاب روش هایی که بشر برای تولید و توزیع کالا و خدمات، از منابع محدود یا غیر آماده، به منظور مصرف به کار می گیرد، بدانیم، می توان گفت: اقتصاد در جامعه دینی، از طریق عوامل خود، با فراهم ساختن زمینه تولید کالای طیب و توزیع عادلانه آن، موجب مصرف رزق حلال در جامعه خواهد شد. در نتیجه، پاکی جسم، روح و طینت آدمی است که مسیر حرکت انسان را به سوی کمال و قرب الهی آسان تر می سازد. این نوشتار، با روش توصیفی تحلیلی و اسنادی، به تبیین علم اقتصاد، عوامل و کارکردهای آن و نقش هریک از آنها در تربیت دینی می پردازد. نتیجه اینکه عواملی همچون کار، اهمیت و تقدس آن در اسلام، تولید طیب، تلاش برای کسب رزق حلال، توزیع عادلانه ثروت و خدمات، انفاق در راه خدا، دستگیری از مستمندان و… از جمله عناصر اساسی در اقتصاد اسلامی، دارای نقش تربیتی است.
ملخص الجهاز:
اقتصاد، نظام اقتصادی اسلام، تربیت، تربیت دینی، تولید طیب، کار، توزیع عادلانه، رزق حلال مقدمه اقتصاد علمی است که رفتار و روابط انسان را با اشیای مادی مورد نیاز او که به رایگان در طبیعت نمییابد، مطالعه میکند (دفتر همکاری حوزه و دانشگاه،1390، ص28).
نظام اقتصادی اسلام اسلام مسئله اقتصاد را (بر اساس اصالت انسان) بهعنوان جزئی از مجموعه قوانین خود که تنها میتواند قسمتی از نواحی حیات انسانی را تنظیم کند، مورد توجه قرار میدهد و حل مشکلات اقتصادی را در اصلاح مبانی عقیدتی و اخلاقی مردم میداند: «ولو أن أهل القری آمنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء والأرض؛ و اگر مردم ایمان آورده و پرهیزگار بودند، ما ابواب برکات زمین و آسمان را بر آنها گشوده بودیم» (اعراف:96).
انسان تربیت شده توحیدی، با درک این مسئله که تولید و توزیع نعمتهای فراوانی که در اختیار دارد، از جانب خالق و پروردگار خویش است، در «مصرف» نیز ذات حق و تجلی توحید را مشاهده میکند و بر اساس این بینش، در سختترین شرایط اقتصادی دچار یأس نمیشود و در بهترین وضعیت از یاد خدا و اطاعت او غافل نمیگردد؛ چون خداوند را مؤثر حقیقی میداند و در زمان رکود یا بحران، به رحمت او امیداوار است و در هنگامه رونق، احساس بینیازی و طغبان نمیکند.