ملخص الجهاز:
"یک چشمه گیزر در هر فورانی مقداری آب‌گرم بیرون می‌ریزد و این مقدار آب،که معمولا به گودالی در پای گیزر راه می‌یابد،در فاصلهء زمانی بین دو فوران ناچار به‌تدریج سرد می‌شود،ضمنا مرحوم سید احمد کسروی در رسالهء خود بنام«شهرها و دیه‌های ایران» بخوبی نشان می‌دهد که زمانی کلمه‌های«گه»و«وجه»و«قه»(بفتح اول و سکون ثانی) به معنی گرم و کلمه‌های«شم»و«سم»و«زم»(باز به فتح اول و سکون ثانی)به معنی سرد بوده است و بدین طریق قویا محتمل به‌نظر می‌رسد که کلمه«گاه»فارسی به معنای وقت منفصل و موقت(مانند«صبحگاه»و«گاه‌گاه»و غیره)یادگار فوران آب‌گرم یک گیزر باستانی و کلمهء«زمان»به معنای«سردشونده»و یا«سردی‌ها»از یک‌طرف و وقت (*)متأسفانه مقالهء دوم به مناسبت بدی خط نگارنده غلطهای چاپی زیاد داشت که از آن جمله به مناسبت اهمیت باید چهار مورد را نام برد: 1-ص 747(اسگسه)غلط و(اسک)به فتح الف صحیح است.
در صفحه 59 کتاب«آسیای هفت‌سنگ»آقای دکتر باستانی پاریزی می‌بینیم که(به نقل از حبیب السیر جلد 3 ص 37) می‌نویسد:(موقع تسخیر خوارزم توسط مغول)گویند خواجه نجم الدین(کبری)در وقت شهادت پرچم(موی زلف)مغولی را گرفته بود و پس از آنکه از پای درافتاد ده کس نتوانستند آن کافر را از دستش خلاص سازند و عاقبت کاکل نیز بکار رفته استوو از خود می‌پرسیم چرا؟ ارتباط سمبولیک مو را با آب ما قبلا(مجله یغما مهرماه 52)نسبتا به تفصیل معرفی کرده‌ایم ضمنا کلمه چم ظاهرا به زبان کردی به معنی رودخانه است و بهرحال اسم غالب رودخانه‌هائی که در غرب کشور وجود دارند با کلمهء چشم شروک می‌شود."
(
, 
, 
)
