خلاصة:
اسلام و رهنمودهای قرآنی براین نکته تاکید دارند که منطق گفتگو و مناظره بر هر امری مقدم است. به راستی باید گفت که پیامبر اکرم(ص) پیشگام گفتگو در اسلام است. پس از آن حضرت. ائه معصومین(ع) نیز با توجه به تعالیم والای اسلام و تاکید بر عقل و منطق به جای تعصب و افراط سرتاسر زگیشان پراز گفتگو و مناظره است. ما در این مقال فرصت بیان همهی آنها را نداریم بلکه توانسته ایم نگاهی به روش شناسی مناظرات و گفتگوهای امام رضا (ع) داشته باشیم. میدانیم که با توجه به موقعیت زمانی و جغرافیایی آن حضرت(ع) امکان تعامل و گفتگوی ایشان نسبت به سایر ائمه بیشتر بود، علاوه براین با ترتیب جلسهی مناظره به وسیلهی مامون خلیفهی عباسی فضای این امر مساعدتر میشود,و آن حضرت(ع) چنان که خواهیم پرداخت در تمامی مناظراتشان از قویترین استدلالات منطقی بهره جستهاند و با تمسک به متون مقدس مورد قبول طرفهای مناظره ف راه هرگونه مغالطه را بر آنها مییستهاند و همیشه پیروز میدان مناظرات می شدند. لذا بررسی شیوهها و روش - هم میتواند الگویی مناسب فراروی محققان و پژوهندگان عرصههای فرهنگی و علمی باشد و هم اینکه میتوانیم از قلمرو سفسطههای توهمزا خارج شویم و راه صحیح را بیاییم. اصولا بحث برسر اینکه امام رضا(ع) با چه اصولی با مخالفان به مناظره مینشستند از مباحثی است که پاسخ به آن میتواند الگو و راهبردی برای گفتگوها و برخوردهای فعلی ما در عصر حاضر باشد شاید عمدهترین مانع در دستیابی به هدفمان در گفتگوها. رعایت نکردن این اصول باشد. اما با کشف اصول و روشهای حاکم بر گفتگوی معصومین به ویژه واکاوی مناظرات امام رضا (ع) میتوان همان روش را در گفتمان های دینی اجرا کرد ذر این صورت به. یقین میتوانیم در معرفی اسلام به جهان موفقتر باشیم.