ملخص الجهاز:
"سند شماره 613(جلد سیزدهم-سری اول) (2)-مرحوم علیقلی خان انصاری مشاور الممالک (3)-حزب دموکرات ایران در این تاریخ یک حزب افراطی دستچپی بود که رهبران آن(بنا به نوشته مرحوم بهار در تاریخ احزاب سیاسی-ص 10)عبارت بودند از:سید حسن تقیزاده،حسینقلی خان نواب،سلیمان میرزا،وحید الملک شیبانی، و سید محمد رضا مساوات حال اگر این پیشبینیهای حزنآور صحیح باشد،یعنی حمله موعود بالشویکها به تهران در بهار امسال صورت گیرد،اقدامات زیر را که جنبهء پیشگیری دارد ممکن است بدون فوت وقت صورت داد: 1-حکومت انگلستان ممکن است به وزیر مختار خود در تهران(مستر نورمن)دستور بدهد که از همین حالا مقدمات انتقال سفارت بریتانیا را به اصفهان فراهم کند و شاه و دولت وی را نیز متقاعد سازد که جملگی از تهران خارج شوند و اصفهان را بطور موقت پایتخت ایران سازند.
در این طرز فکر البته خطری،آنهم خطری بسیار بزرگ،وجود داشت که بدبختانه در محیط متشنج و عصبانی آن ایام ظاهرا حس نمیشد یعنی این مردمی که تشنه استقبال از نیروهای پیروز سرخ در تهران بودند هرگز از خود سئوال نمیکردند که اگر روسها حکومت مرکزی ایران را به کمک متجاسران گیلان از بین بردند و بجای آن حکومتی ائتلافی تحت ریاست یکی از رهبران خوشنام ملی نظیر مدرس یا مشیر الدوله پیرنیا در تهران تشکیل دادند و سپس همین حکومت ملی را چند هفته یا چند ماه بعد با کودتائی از کار برکنار و نوعی جمهوری سوسیالیستی(به سبک شوروی)بجای آن برقرار کردند،آنوقت تکلیف تمامیت ارضی ایران چه خواهد شد؟زیرا این نکته از آفتاب روشنتر بود که اگر روسها بر شمال ایران و خود پایتخت چیره شوند،انگلیسیها محال است بگذارند که ایالات جنوبی کشور،مخصوصا خطه نفتخیز خوزستان،در داخل مرزهای جمهوری سوسیالیستی ایران باقی بماند."