خلاصة:
اندلس تحت سیطره حکومت اموی توانست در دورانی که اروپا در رکود قرون وسطایی بسر میبرد، رهبری فکری اروپا را برعهده گیرد و بر سر رهبری جهان اسلام نیز با بغداد رقابت کند که اوج آن در قرن چهارم هجری رخ نمود. اما برغم پیشرفت علمی مسلمانان و فضای مطلوب فرهنگی در این دوره، فلسفه کمتر مورد توجه قرار گرفت و حتی با تنگناهای شدیدی نیز روبرو شد. از اینرو همین امر، مسئله محوری نوشتار حاضر است تا بر اساس تحلیل منابع تاریخی کم توجهی به فلسفه را که با شکوفایی تمدن اسلامی در آنجا هماهنگی ندارد، مورد واکاوی قرار دهد. در تبیین این مسئله میتوان گفت، مسلمانان با فتح اندلس، وارد سرزمینی شدند که پیش از آن، کلیسا بطور نهادینه خرد گرایی را در آنجا و ممالک پیرامون آن منکوب کرده بود. اما مهمترین عامل عدم اقبال به فلسفه در اندلس، همانا استقرار مذهب مالکی بود که با رویکرد اخباری گری، به خردگرایی مجال بروز نداد.
ملخص الجهاز:
"/>) این در حالی است که معاصر حکومت اموی اندلس، در شرق جهان اسلام، بویژه بغداد، فلسفه مورد توجه بود و با دانشمندانی همچون فارابی و ابنسینا رونق یافت.
علاوه براین، با توجه به فضای تساهل و تسامحی دینی که در اسپانیای اسلامی دورة حکومت امویان اندلس وجود داشت و مسلمانان از این رهگذر توانستند در کنار سایر ادیان تمدنی برجسته ایجاد کنند، انتظار میرفت، فلسفه نیز مورد توجه قرار گیرد، اما در عمل مورد بیمهری قرار گرفت و حتی با آن مخالفت شد.
"/>) آرامش سیاسی و اجتماعی حاکم بر اندلس در این دوره نقش مهمی در این سفرهای علمی داشت؛ برای نمونه، ابوالحکم کرمانی(<EndNote No="111" Text=" ابوالحکم کرمانی از اهالی کرمونه، از شهرهای شرق اندلس بود که بدین سبب به کرمانی شهرت یافته است.
ق)، اولین شخصیت بزرگ تاریخ فلسفة اندلس، از آثار فلسفی که در دورة حکم دوم به اندلس وارد شده سخن میگوید و معتقد است این آثار تا دورة ابنباجه رازی ناگشوده باقی مانده بود و او آنها را مورد مطالعه قرار داد و بدین سبب وی را بسیار ستایش میکند.
در نتیجه، شرایط برای فلسفهورزی نسبت به گذشته مساعدتر گردید؛ چنانکه ابنمسره که به اتهام الحاد مجبور به جلای وطن شده بود، در دوره عبدالرحمان ناصر به قرطبه بازگشت(<EndNote No="118" Text=" تاریخ فلسفه اسلامی، ص 258.
عامل سیاسی: دشمنی خلافت عباسی و حکومت اموی اندلس، وجه اشتراک مالک با امویان اندلس بود و این مهم نقش تأثیرگذاری در گسترش مذهب مالکی در اندلس داشت.