خلاصة:
امروزه جلوه هایی از یک تهدید جدی زیست محیطی درعرصه جهانی مشاهده می شود.تخریب و نقصان بیش ازحد منابع طبیعی ازجمله آب ،خاک ،جنگل ها ، مراتع شیلات و تنوع زیستی همراه با سیستم های حافظ زندگی چون لایه ازن نظام اقلیمی ،چرخه اقیانوس ها و چرخه اتمسفری و...که همگی ریشه درجهل انسان دارد می تواند فاجعه ای جهانی به بارآورد مصیبتی که کشتارآن به مراتب ازبیماری های مسری چند صدسال پیش و بیماران ایدز و تمامی جنگ هایی که درسطح جهان جریان داشته بیشترخواهد بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و براساس روش و ماهیت توصیفی – تحلیلی است، جمع آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و پیمایشی صورت گرفته، این پژوهش با استفاده از تکنیک دلفی(Delphi method logy)(تکنیکی در روشهای تحقیق کیفی) انجام شده، جامعه آماری مشتمل بر متخصصان امر در حوزه زیست محیطی و انسانی ( 12نفر از متخصصان ) بعنوان نمونه انتخاب شدند.نمونه گیری بصورت کاملا هدفمند از نوع گلوله برفی(شبکه ای) بوده است، برای تجزیه و تحلیل داده ها(آماره های توصیفی میانگین ، انحراف معیار و...) نیز از نرم افزار19Spss بهره گرفته شده است. براساس یافته های تحقیق، اعضای پانل دلفی، در مجموع10گویه را بعنوان مهم ترین عوامل موجود در راستای خشک شدن آب دریاچه ارومیه عنوان کردند که نهایتا 9 گویه بیشترین ضریب اهمیت را از نظر اهمیت عنوان گردید که عبارتند از: شرایط اقلیمی(بارندگی کم) ، افزایش سدها بدون برنامه،حفرچاههای غیرمجاز و برداشت از آن،وجود کشتهای نامناسب کشاورزی و پرآب مصرف(مانند چغندرقند)، شیوه های سنتی آبیاری در زمینه کشاورزی، افزایش مصرف آب در بخش کشاورزی،صنعتی و خانگی،برداشتهای غیرمجاز از آبهای سطحی،وجود جاده میانگذر شهید کلانتری،عدم نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاهای برق دار.همچنین اعضای پانل دلفی 4 زیرسیستم (کالبدی،اکولوژیکی -بیولوژیکی،اجتماعی-اقتصادی و ساختار تصمیم گیری)را با تعیین و تحلیل مشکلات دریاچه ارومیه بطور کلیدی مطرح کردند که هر 4زیرسیستم به ترتیب دارای اهمیت بوده است.
ملخص الجهاز:
بر اســاس يافته هاي پژوهش ، اعضـاي پانل دلفي، در مجموع ١٠ گويه را از مهم ترين عوامل موجود در راستاي خشـک شـدن آب درياچه اروميه مطرح کردند که نهايتاً ٩ گويه بيشـترين ضريب اهميت را از نظر اهميت عنوان شـد که عبارت اند از: شـرايط اقليمي (بارندگي کم )، افزايش سدها بدون برنامه ، حفر چاه هاي غيرمجاز و برداشــت از آن ، وجود کشــت هاي نامناســب کشـاورزي و پرآب مصــرف (مانند چغندرقند)، شـيوه هاي سـنتي آبياري در زمينه کشـاورزي ، افزايش مصرف آب در بخش کشاورزي ، صـنعتي و خانگي ، برداشـت هاي غيرمجاز از آب هاي سـطحي، وجود جاده ميان گذر شهيد کلانتري ، عدم نصـب کنتورهاي هوشـمند بر روي چاه هاي برق دار.
جدول ٦: شناسايي عوامل مؤثر در خشک شدن سطح آب درياچه اروميه مطرح شده در مرحله اول آزمون تکنيک دلفي گويه تعداد (n) افزايش سدها بدون برنامه 12 وجود جاده ميان گذر شهيد کلانتري 12 عدم نصب کنتورهاي هوشمند بر روي چاهاي برق دار 12 وجود کشت هاي نامناسب کشاورزي و پرآب مصرف (مانند چغندرقند) 12 حفر چاه هاي غيرمجاز و برداشت از آن 12 افزايش مصرف آب در بخش کشاورزي ، صنعتي و خانگي 12 عدم برنامه رسانه هاي آموزشي در بهينه سازي مصرف آب 9 شيوه هاي سنتي آبياري در زمينه کشاورزي 12 شرايط اقليمي (بارندگي کم ) 12 برداشت هاي غيرمجاز از آب هاي سطحي 12 منبع : يافته هاي پژوهش مرحله دوم تکنيک دلفي در مرحله دوم از مدل تکنيک دلفي، تمامي نظرات مرحله اول که به صـورت پرسـشـنامه کاملاً باز انجام گرفته بود تمامي نظرها و ديدگاه ها دسته بندي شده تا در مرحله دوم به صورت پرسشنامه کاملاً بسته مطرح گردد، در اين مرحله سؤال ها در قالب ١٠ گويه به صورت طيف ليکرت (مقياس ٥ درجه اي ) در اختيار کارشناسان و متخصصان گذاشته شد.