خلاصة:
توهم مالی از عوامل موثر بر وضعیت بودجه دولت است. توهم مالی به درک نادرست از پارامترهای مالی و برآورد بیش از حد و کمتر از حد مخارج و بدهیهای مالیاتی اشاره دارد و موجب سوگیری در تصمیمگیری بودجهای در تمام سطوح دولت می-شود. به نحویکه وجود توهم مالی در مؤدیان مالیاتی، ساختاری از انگیزهها را در مقابل سیاستمداران و تصمیم-گیرندگان قرار میدهد که ضمن اتخاذ برنامههای مصارف عمومی به افزایش مخارج، بزرگتر شدن اندازهی دولت و در نتیجه افزایش کسری بودجه منجر میشود. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر توهم مالی بر سیاست بودجهای، در منتخبی از کشورهای در حال توسعه در دورهی زمانی 2000 تا 2014 است. برای این منظور از تکنیک دادههای تابلویی پویا و تخمینزن گشتاورهای تعمیم-یافته سیستمی (GMM-Sys) استفاده شده است. نتایج نشان میدهد توهم مالی اثری مثبت بر کسری بودجه دارد. به نحویکه اثرپذیری کسری بودجه از توهم مالی در کشورهای صادرکننده نفت بیش از سایر کشورها؛ در کشورهای با کسری بودجهی بالا بیش از کشورهای با کسری بودجه پایین، در کشورهای با سطح توهم مالی بالا بیش از کشورهای با سطح توهم مالی پایین؛ و در کشورهای با درآمد بالا کمتر از سایر کشورهاست. تورم نیز با اثری مثبت بر کسری بودجه همراه بوده و نرخ ارز و درجه-ی باز بودن تجاری تاثیری منفی بر کسری بودجهی این کشورها دارد.
ملخص الجهاز:
هرچند تئوري اثباتيَ ٨ توهم مالي به منزله يک تئوري انتخاب 1 Tirole 2 Fiscal Illusion 3 Maddah & Sadeghi (2012) 4 Sohrabi & Kenari (2013) 5 Normative 6 Mill 7 Mcculloch 8 Positive عمومي در زمينه مخارج دولت را نخستين بار اقتصاددان ايتاليايي، پووياني ١ (١٩٠٣) ارائه کرد (پينار٢، ١٩٩٨).
براي پاسخ به سوال دوم که آيا در کشورهاي با کسري بودجه بالاتر (از ميانگين کشورها) ميزان اثرگذاري توهم مالي بر کسري بودجه متفاوت با ساير کشورهاست يا خير، متغير مجازي دوم بصورت زير تعريف ميشود: (رجوع شود به تصویر صفحه ) اين متغير نيز به صورت زير در قالب ضرب با متغير توهم مالي وارد الگوي پژوهش مي شود: BDRit=θi+β1BDRit−1+β2FRit+γD2FRit+ β3LnExRit+ β4TrOit+ β5Infit+ εi,t (4) اگر ضريب متغير تعاملي (γ) معنادار باشد بيانگر تفاوت در اندازه اثرگذاري بين دو گروه از کشورهاي ياد شده است .
براي پاسخ به سوال سوم که آيا کشورهاي با درآمد بالا (مطابق با طبقه بندي بانک جهاني) نسبت به ساير کشورها، در ميزان اثرگذاري توهم مالي بر کسري بودجه متفاوت عمل ميشود يا خير، متغير مجازي چهارم بصورت زير تعريف ميشود: (رجوع شود به تصویر صفحه ) اين متغير نيز به صورت زير در قالب ضرب با متغير توهم مالي وارد الگوي پژوهش مي شود: BDRit=θi+β1BDRit−1+β2FRit+φD3FRit+ β3LnExRit+ β4TrOit+ β5Infit+ εi,t (5) اگر ضريب متغير تعاملي (φ) معنادار باشد بيانگر تفاوت در اندازه اثرگذاري بين دو گروه از کشورهاي ياد شده است .